nia Barnewelda, i sławny Hugo Grotius został także wówczas uwięziony. Na synod (1618 r.) zjechali się teologowie z Hollandji, Anglji, Hessji, Palatynatu, Bremy i Szwajcarji. Stawili się i arminjanie, z Episkopjuszem na czele, ale że ich za nic nie miano, opuścili niebawem posiedzenia, protestując przeciwko wyrokom, jakie ich oskarżyciele i przeciwnicy wydaćby mogli. Rozumie się, że protestacja ich była odrzuconą, oni sami potępieni i na pozbawienie posiadanych urzędów kościelnych i godności akademickich skazani. Wyrok ten soboru, Maurycy wykonał ściśle. Wielu arminjanów zostało wygnanych, inni na długie więzienie skazani. Olden-Barneveld został, jako zdrajca kraju, ścięty. Przed zemstą Orańczyka nie zdołało go osłonić ani wstawiennictwo dworu francuzkiego, ani jego bohaterska miłość ojczyzny, ani stare jego lata. Hugo Grotius uszedł przed śmiercią, dzięki tylko zręcznej pomocy swej żony. Samowolnie wracającym z wygnania groziło dożywotnie więzienie. Zwolennicy arminjanizmu wydani byli na rabunek żołnierstwa. Prześladowanie to osłabiło partję arminjańską, a ostatecznie zabiło ją przechylanie się coraz wybitniejsze do socynjanizmu. Maurycy um. 1625, a następca, brat jego Henryk, był łagodniejszy, pozwolił wrócić do kraju wygnańcom, którzy w różnych miastach swoje założyli parafje, a w Amszterdamie gimnazjum, którego nauczyciele, począwszy od Szymona Episkopjusza, słynęli z uczoności. Dziś sekta liczy zaledwie kilka tysięcy, a i to więcej są oni z imienia arminjanami, bo, w rzeczy samej, protestantyzm w Hollandji, tak samo jak i w innych krajach, uległ wpływowi racjonalizmu. N.
Arn, lub Arnon (Arno), djakon kościoła fryzyngskiego (Freisingen) za biskupa Aribona (764-784 r.), uczony i gorliwy kapłan, na dwór Karola W. powołany (ok. r. 778), wyniesiony na opata Św. Amanda (dawniej św. Elnona, w djec. tornaceńskiej, Tournai), następnie na biskupa (r. 785), a w r. 798 na arcybiskupa salzburgskiego, † 821 r. Korespondencja jego z Alkuinem dowodzi wielkiej jego działalności; a gdy nie wiele miał czasu oddawać się pracom autorskim, przynajmniej zbogacił kościół salzburski licznemi odpisami dzieł. Zostawił po sobie Congestum seu Indiculum, t. j. spis wszystkich dóbr i dobrodziejów kościoła salzb., dzieło nader ważne, bo będące najdawniejszym pomnikiem jeograficznym Bawarji. Znane jest pod tyt. Annotatio Arnonis episcopi (ap. Canisium, Lectionum antiquar. ed. 2 t. III, pars. II. ap. Hundium, Metrop. Salisburg. ap. Hansiz, Germania Sacra. t. II. ap. Kleimnayrn, Juvavia. ap. Roekinger, Quellen zur baier. Gesch. t. VII). X. W. K.
Arndt Jan, należy do najznakomitszych mystyków protestanckich. Ur. 27 Grud. 1555 r. w Ballenstädt, w księstwie Anhalt, pobożny od dzieciństwa, wcześnie poświęcił się teologji, r. 1583 był już djakonem, a następnego roku proboszczem w Badeborn; um. 11 Maja 1621 r. w Celle, jako brunszwicki jeneralny superintendent. Odstępując, od literalnej ortodoksji luterskiej, nie wdając się w polemikę swego czasu, główny nacisk kładł Arndt na miłość chrześcjańską, na urzeczywistnienie wiary w miłości, na pokutę i umorzenie w sobie starego człowieka. Najmilszemi dla niego były dzieła dawnych mystyków katolickich: św. Bernarda, Taulera, Tomasza a Kempis i t. d., za co też podejrzywali go o herezję gorliwcy luterscy, a mianowicie Łukasz Osiander w Tybindze. Jego „Cztery księgi o prawdziwym chrystjanizmie,“ równie jak jego książka do nabożeństwa p. t. „Ogródek rajski,“ doczekały się bardzo wielu wydań i są najulu-
