była wśród Izraela aż do zdobycia Jerozolimy przez Nabuchodonozora (ok. r. 588); poczém, wraz z ołtarzem kadzenia i przybytkiem (ob.) Mojżeszowym ukrył ją Jeremjasz prorok na górze Nebo, tak, iż po niewoli babilońskiej odszukaną być nie mogła (II Mach. 2, 4—6). X. W. K.
Arka, miasto w Palestynie, u stóp Antilibanu, w północno-zachodniej stronie, o 2 mile od m. Śródziemnego, nazwane tak od pokolenia chananejskiego Aracejczyków, inaczej Arkitów (hebr. Arkim, Gen. 10, 17). Znalezione r. 1812 na wzgórzu Tel-Arka, między gruzami, liczne szczątki kolumn granitowych, dowodzą nie małej pomyślności tego miasta (Burckhardt, Reisen in Syr. etc. übers. von W. Gesenius, Weimar 1823, I. 271). Za czasów rzymskich nazywało się Caesarea Libani. Miasto to było miejscem urodzenia Aleksandra Sewera. X. W. K.
Arkadjusz cesarz. Z wypadków, które zaszły za panowania cesarza Arkadjusza (395—408), trzy zasługują na szczególniejszą uwagę: 1) Podział na dwie części państwa Rzymskiego, które pod rządami Teodozjusza W. po raz ostatni jedną stanowiło całość. Zachodnią część otrzymał Honorjusz, młodszy brat Arkadjusza, wschodnią — Arkadjusz. Zachodnie cesarstwo trwało do 476 r.; w 800 r. zostało wskrzeszone przez Karola W., w 992 przeszło do narodu niemieckiego (translatio imperii a Francis ad Germanos), a istnieć przestało 1803 r. Wschodnie cesarstwo pozostało w rodzie Teodozjusza do śmierci cesarzowej Pulcherji, córki Arkadjusza, a żony Marcjana (453 r.) istniało zaś jako wschodnio-rzymskie, łacińskie i bizantyńskie do 1453 roku. 2) Od 375 r. napady Gotów skierowane były głównie przeciwko posiadłościom późniejszego wschodniego cesarstwa; za panowania zaś Arkadjusza udało się Eutropjuszowi i Gainasowi, którzy po śmierci Ruffina rządy sprawowali, nietylko uspokoić Wizygotów, pod przywództwem Alaryka niepokojących państwo Rzymskie, lecz nawet zwrócić oręż ich przeciwko zachodniemu cesarstwu, w skutek czego wschodnie uwolniło się od wojowniczych i groźnych sąsiadów. 3) Po śmierci Gainasa, Eudoksja, żona Arkadjusza, taki wpływ na umysł swego męża wywierała, że, za jej namową, wygnany został św. Jan Chryzostom (ob.), patrjarcha konstantynopolitański, który występki cesarzowej z apostolską gorliwością strofował. Kiedy jednak zaczął się burzyć przeciwko cesarzowi lud, wielce kochąjący swego pasterza, Chryzostomowi pozwolono wrócić do Konstantynopola, zkąd znowu go wygnano, kiedy się przekonano, że nieustraszonego biskupa nic skłonić nie mogło do pobłażania występkom możnych. Św. Chryzostom uległ srogiemu prześladowaniu i wkrótce zakończył życie na wygnaniu. We trzy miesiące niespełna po zgonie Chryzostoma, nastąpiła śmierć jego nieprzyjaciołki Eudoksji, spowodowana gniciem płodu. Wkrótce potém umarł sam Arkadjusz, zostawiając następcom swoim rozwiniętą przez siebie zasadę zupełnej zależności Kościoła od rządów świeckich; zasada ta w następstwie o ciężką niemoc przyprawiła cesarstwo Bizantyńskie. (Höfler). J. N.
Arkosolium. Jest to nazwa pomnika łukowego, często napotykanego w katakumbach i w ogóle na dawnych cmentarzach chrześcjańskich. Urna marmurowa lub gliniana, w jakich chowano popioły zmarłych, nazywała się U starożytnych solium. Wyraz ten zachowali pierwotni chrześcjanie, na oznaczenie sarkofagu uwieńczonego pod ołtarzem, a zawierającego zwłoki męczennika. Ale wyraz ten nie odpowiadał jeszcze dobrze pojęciu pomnika łukowego, który nie był urną odosobnioną i ruchomą, lecz grobem wykutym w skale cmentarnego korytarza. Dla wykucia gro-
