35). Za Hrroda W. wpadły one do ziemi judzkiej, lecz zostały odparte (Jos. Antt. XV. 5, 2—5). Herod Antipas ożenił się z córką króla arabskiego Aretasa, a wypędziwszy ją, wywołał wojnę, która mogłaby ciężko pierwszemu dać się we znaki, gdyby Rzymianie nie wdali się w tę sprawę (ob. Herod). Opierając się na Dz. Ap. 12, 11. i Gal. 1, 17. można twierdzić, że bardzo wcześnie żydzi zaczęli się osiedlać w Arabji. Arabscy pisarze utrzymują, że w Hedżas i Jemen, za czasów Mahometa, całe pokolenia wyznawały religję żydowską, czém się objaśnia, że Koran tak często o niej wspomina. Podług Abulfedy i Hamsy, na 700 lat przed Mahometem, himjaryccy (homeryccy) książęta przyjęli religję żydowską (p. Hartmann, Aufklaerungen über Asien., t. II; Niebuhr, Beschreibung von Arabien, Kopenhagen 1772, i tegoż Reisebeschreibung nach Arabien, Kopenh. 1774—1778; Rosenmüller, Biblische Alterthumskunde III 1—188. (Welte) J. N.
Arabja (rozszerzenie chrześcjaństwa). Zupełnie brak wiadomości o tém, kto i kiedy wprowadził chrześcjaństwo do Arabji. Jeżeli wszakże weźmiemy na uwagę gorliwość, z jaką pierwsi chrześcjanie wiarę swoją szerzyli, a z drugiej strony stosunki handlowe południowej Arabji, przez które jej mieszkańcy koniecznie zetknąć się musieli z wyznawcami nowej nauki, to usprawiedliwioném będzie przypuszczenie, iż nauka Chrystusa w pierwszych zaraz czasach szerzyć się tu mogła. Podług Gal. 1, 17. jest prawdopodobne, że już Apostoł Paweł głosił chrześcjaństwo między Arabami. Podług Euzebjusza (H. E. VI. 19), kiedy w Aleksandrji biskupem był Demetrjusz, a przełożonym tamtejszej szkoły Orygenes, pisał do pierwszego jeden z książąt arabskich, aby mu przysłano sławnego Orygenesa, któryby lud i jego samego zasad wiary chrześcjańskiej nauczył. Około r. 244 spotykamy wzmiankę o Beryllusie, biskupie Bostry, w Arabji skalistej, który ciężkie błędy wygłaszał o Trójcy św. i osobie Chrystusa; inni duchowni, których, podług Euzebjusza (H. E. VI. 35), było bardzo wielu, nie zdołali go wprowadzić na drogę prawdy; dopiero Orygenesowi udało się przekonać go o błędzie. Filostorgius (H. E. III. 4) także mówi o licznych kościołach w Arabji. Między 247 a 250, pod kierunkiem Orygenesa, odbył się wielki synod w Arabji, na którym zbijano rozszerzoną w tym kraju herezję, tak zwanych niekiedy arabitów, jakoby z ciałem umierała i dusza, i później dopiero razem z niém miała być wskrzeszoną (Walch, Historie der Ketzereien, th. II p. 167). Około tegoż czasu napisał biskup arabski Hipolit traktat, przechowany do naszych czasów, przeciwko antytrynitarjuszowi Noetusowi (Lumper, Hist. theol. crit. de vita scriptis sanct. patrum, VIII. 6. sq.). Ztąd pokazuje się, że chrześcjaństwo nietylko wcześnie rozszerzyło się w Arabji, lecz nawet dobre przyjęcie znalazło. Chrześcjaństwo mocno się tu trzymało do pojawienia się islamu. Kosztem np. cesarza Konstancjusza budowano kościoły w Dafar, Adenie i Ormuzie, w południowej Arabji, a na początku IV w. przyjął chrześcjaństwo król himjarycki Abdulkalal, syn Makuba (Schult. Hist. Joctanid. p. 33). Wkrótce przed wstąpieniem Walensa na tron cesarski, księża i zakonnicy chrześcjańscy nawrócili wielu Saracenów, a ku końcowi V w. chrześcjaństwo znalazło licznych zwolenników między Beduinami (Assemani, Bibl. orient, t. III p. II p. 592). Na początku VI w. Almondar, król Hiry, przeszedł na religję chrześcjańską, Kosmas Indieopleustes wszędzie w Arabji spotykał chrześcjańskie kościoły.
