Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.1 157.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
147
Algerus. — Ali.

1128, albowiem w tym roku jeszcze biskupem leodyjskim został, przez symonję od Henryka V, cesarza, mianowany Aleksander. Algerus był autorem dzieł wielu, z pomiędzy których wymieniają: Listy i traktat O prawach kościoła leod.; i jedna i druga praca zatracone; Tract. de libero arbitrio w Pezii, Thesaur. anecd. t. IV, p. 2; De sacram. Corp. et Sang. Domini, przeciwko Berengarowi turoneńskiemu; należała ta praca do najlepszych wówczas pko temu heretykowi napisanych, wydana przez Erazma w Bazyl. 1530, następnie w XI t. Bibl. Patrum. De misericordia et justitia, wydał Martene w V t. Thesauri; jest to najważniejsze dzieło Algerusa. Dzieli się ono na trzy części: pierwsza traktuje o warunkach, w jakich dyscyplina kościelna może ulegać złagodzeniu; druga, o wykonywaniu dyscypliny kościelnej, o oskarżeniu biskupów i prałatów, o pokucie i kapłanach zdrożnych, o świadkach i apellacji do Stolicy Apostolskiej; trzecia nareszcie o Sakramentach, co do ludzi znajdujących się po za jednością kościelną. Dzieło to nie jest prostym tylko zbiorem kanonów, ale samodzielném, systematyezném obrobieniem nauki o karności kościelnej. Najprzód zawsze stawia zasadę i tej dowodzi cytatami z ojców Kościoła, z Liber pontificalis; wiele też posiłkował A. się kanonami pseudoizdorjańskiemi. Richter dowiódł (Algerus von Lüttich u. sein Verhältniss zu Gratian), że Gracjan (ob.) używał tej pracy, jako źródła przy układaniu swojego Decretum. (Kober).N.

Ali, zięć Mahometa i czwarty z rzędu kalif, osobistość z wielu względów ważna dla religji mahometańskiej i dla założonego potém Arabskiego państwa, a mianowicie z tego, że dał powód do rozdziału wyznawców tej religji na dwa wielkie, dotąd nieprzyjazne sobie stronnictwa. Ur. w Mekce, zarówno jak Mahomet, należał do rodu Haszemitów, najznakomitszego w pokoleniu Koraiszytów, był bowiem bratem przyrodnim proroka i zarówno z nim pradziadem miał Haszema, od którego ród przybrał nazwę. Ali trzecią był osobą, która uznała naukę Mahometa i otrzymał córkę jego Fatymę za żonę. Z mej miał Ali trzech synów: Hassana, Hussejna i Mohassana; ponieważ ostatni dzieckiem umarł, tylko więc dwaj starsi stanowili dalszy ród Mahometa. Ali odznaczył się na wojnie wielkiém męztwem, z tego powodu otrzymał przydomek Haidar, t. j. lew; służył też zarazem Mahometowi w zarządzie, jako sekretarz i sędzia państwa. Mimo tych osobistych zasług, w utwierdzeniu islamizmu i Arabskiego państwa, i mimo podwójnego pokrewieństwa z prorokiem, nadającego mu prawo na następstwo, po śmierci Mahometa (632 po Chr.), na zasadzie swobody wyboru, trzy razy pominięto go przy wyborze na kalifa, jak się zdaje skutkiem wpływu Aiszy, która go nienawidziła. Za czwartym dopiero razem, po śmierci kalifa Osmana, który zamordowany został (656), wybrano Alego. Zaraz też Aisza podniosła sztandar powstania; chociaż zamordowanie Osmana dokonane zostało za jej radą i przez jej własnego brata, oświadczyła, że winnym jest Ali; wezwała lud do pomsty i sama ze zbuntowanym tłumem wystąpiła do walki przeciw Alemu. Wprawdzie, w bliskości Basra poniosła porażkę, ale Moawia, potężny namiestnik Syrji, obrażony odebraniem mu urzędu, a nadto krewny Osmana, prowadził dalej wojnę przeciw Alemu i oświadczył, iż nie złoży oręża, dopóki mu Ali nie wyda morderców Osmana i dopóki nie złoży kalifatu, ażeby lud sobie swobodnie władcę wybrał. Wynikła ztąd straszna wojna domowa, która wyznawców islamu rozdzieliła nietylko politycznie na dwa