bójcę, jakkolwiek sami poprzednio złożyli z tronu Adolfa. Bonifacy VIII, Papież, oświadczył się także pko Albrechtowi. Ale sprzyjało mu szczęście, i upokorzył Gerharda mogunckiego, głównego swego przeciwnika. Spory Papieża z Filipem Pięknym, królem francuzkim, spowodowały zbliżenie Rzymu i uznanie urzędowe cesarza (30 Kw. 1303). Papież pobudzał Albrechta do wojny z Francją, ale ten wolał z nią w ścisłe wejść przymierze, i syna swego Rudolfa ożenił z księżniczką francuską Blanką. Po bezpotomném zejściu Wacława V, kr. czeskiego, zmusił stany czeskie do wybrania na tron syna swego Rudolfa. Odtąd Czechy weszły do domu Habsburgskiego. Nie udał mu się zamiar wcielenia Szwajcarji do swoich posiadłości i wywołał konfederację kantonów szwajcarskich (1308). Jan, syn Rudolfa, młodszego brata cesarskiego, gdy już miał lat 19, a żadnego nie dostawał po ojcu swém dziedzictwa, pomimo próśb swych ponownych, uknuł spisek na Albrechta, z kilkoma towarzyszami i sługami, i zamordował go zdradziecko w podróży, przy przeprawie rzeki Reuss, pomiędzy Windisch i Bruck, 1 Maja 1308. Jeden tylko ze zbójców został schwytany i stracony, reszta się ukryła. Jan tułał się po klasztorach i umrzeć miał w Pizie, w klasztorze augustjanów. Gdzie cesarz spadł z konia, zbudowano potém klasztor Königsfelden. Ciało jego pochowano w katedrze w Spirze, obok Adolfa. Albrecht podniósł znaczenie godności cesarskiej, upadłe bardzo za Adolfa. Pomijając jego chciwość, miał on wiele dobrych przymiotów, mianowicie przyznają mu panowanie nad sobą (w gniewie nie wydawał żadnego postanowienia) i czystość obyczajów. Zwykł był mawiać, że w kobiecie ceni skromność, w rycerzu męztwo, a w księdzu naukę. Cf. Lichnowski, Geshichte des Hauses Habsburg, Wien, 1836.
Albrecht II, syn Albrechta I, książe austrjacki, zwany Mądrym, albo też Sparaliżowanym, gdyż w 32 r. życia został na nogi sparaliżowany, w skutek zażytego jadu. Albrecht jeszcze był małoletni, kiedy jego ojciec był zabity, inni bracia wcześnie pomarli i Albrecht z bratem Ottonem przez krótki czas wspólnie rządy sprawował. R. 1324 ożenił się z Joanną, córką ostatniego hrabiego Pfirt, i miał z niej 7 dzieci. Na Albrechta przeszła roztropność i waleczność ojca i dziada, i choć kulawy, sam prowadził wojny, już to niesiony w lektyce, już to przymocowany do siodła. Walczył z Bawarami z powodu Karyntji; mniej wszakże był szczęśliwy w wojnie przeciwko Szwajcarom. Pamiętna bitwa pod Morgarten (16 Sierp. 1358) zniszczyła jego wojsko i zmusiła go do powrotu do Wiednia. Cesarską koronę, proponowaną przez Papieża Jana XXII, odrzucił. W Wiedniu zbudował kościół św. Szczepana, zaprowadził kartuzów w Gemmingen, gdzie spoczywają jego i małżonki zwłoki. Umierając zalecił, aby ziemie dziedziczne nie były między następców dzielone, lecz zawsze w całości na najstarszego przechodziły. Albrecht II um. 16 Sierp 1358 r., w 70 roku życia (Birken, Ehrenspiegel Oesterreichs, III). J. N.
Albrecht I, książe pruski, a poprzednio wielki mistrz zakonu teutońskiego. Zakon teutoński, który od XIII w. miał główną siedzibę w Prusiech, pod względem życia wewnętrznego i czystości obyczajów tak nisko upadł, że reformatorzy XVI w. łatwo spodziewać się mogli, iż znaczna większość braci chętnie porzuci zakon i przyjmie nowostki religijne. Skłaniał znakomitych rycerzy sam Luter do przyjęcia reformacji, w liście pisanym do nich r. 1523; w następnym zaś roku, Luter i Melanchton
