Kalkberner uciekł i na wygnaniu umarł. Fabrykanci wypędzeni i zbiegli, osiedlili się po okolicznych wioskach. R. 1802 reformowani liczyli 356 dusz w A. Napoleon oddał im na kościół i szkołę, zniesiony klasztor benedyktyński i kościół św. Anny. Obecnie A. liczy 2,287 protestantów. Konkordatem zawartym pomiędzy Napoleonem a Papieżem, Akwizgran został stolicą biskupią. D. 25 Lipca 1802 biskup Berdolet osiadł pierwszy na nowej stolicy: jego djecezja obejmowała departamenta: Roer, Renu i Mozeli, i była sufraganją Mechlinu. Bulla De Salute animarum zniosła tę stolicę i przywróciła fundację kolegjalną przy tumie, z jednym prałatem-proboszczem i sześciu kanonikami. Prałata mianuje Stolica Święta; kanoników wybiera z kolei Papież i arcybiskup koloński. Cfr. Noppius, Aacher Chronik, 1682; Meyer, Aachensche Geschichten, 1781; Quix, Verschiedene Schriften über Aachen; Meuser, die Reformation in Aachen. (Floss).
Alabaster Wilhelm, teolog angielski, ur. w końcu XVI w. towarzyszył hr. Essex, w jego wyprawie do Kadyxu. W Hiszpanji wrócił na łono Kościoła kat., ale, po przyjeździe do Anglji, znowu przeszedł do anglikanizmu i dostał prebendę przy katedrze św. Pawła w Londynie. Studja hebrajskie doprowadziły go do fanatycznego zamiłowania tajemnic kabały rabinicznej. W tym duchu tłumaczył Pismo św. Um. 1640 r. Dzieła jego są: Lexicon Pentaglotton., 1637.; Roxane, tragedja; Apparatus in revelationem Jesu Christi; Spiraculum tubarum; Ecce sponsus venit h. e. demonstratio quod non sit impossibile computare durationem mundi et tempus secundi adventus Christi. Biogr. Univ.
Alandus Jan, lwowianin, jezuita, uczył retoryki w Połocku, Rydze i Nieświeżu. Spowiednik księcia Mikołaja Radziwiłła (Sierotki) i nauczyciel jego synów. Um. 1641. Napisał dzieła: l) Cuda ŚŚ. Aniołów, w kościele św. Michała w Nieświeżu, Wilno, 1630. 2) Soliloquia św. Aug., na język polski przełożone, wydane pod imieniem Tryzny. 3) Pamiątka Mik. Radziwiłowi, Wilno, 1617. 4) Devotio hebd. ad S. Michaelem, Wilno, 1630, po polsku i po łacinie. 5) Żywot księcia Mik. Radziwiłła, przełożony z łaciń. na polski język.
Alanus de (v. ab) Insulis, tak zwany od miejsca urodzenia, przez Hollendrów zwanego Ryssel, przez Francuzów Lille (łac. Insulae); jeden z największych teologów scholastyków. W swoim wieku zwano go Doctor universalis, dla różnorodnej nauki, albo Alanus Magnus. Ur. r. 1114, obrał życie zakonne w Clairvaux (cystersi) pod św. Bernardem; nauki pobierał w Paryżu, gdzie pozyskał stopień doktora i był rektorem tegoż uniwersytetu, później opatem ripatoreńskim (la Rivour), w djecezji treceńskiej (Tricasse, prowincji Sens, czyli senoneńskiej); zkąd r. 1151 wyniesiony na biskupa autissiodorskiego (Auxerre); r. 1167 porzucił tę godność, osiadł powtórnie w Clairvaux i tam † ok. r. 1203. Według innych historyków, było dwóch Alanów: obadwa w jedném miejscu urodzeni i z zakonu cystersów; lecz co mówiliśmy o opactwie w Rivour, biskupstwie Auxerre i rezygnacji tegoż biskupstwa, nie odnosi się do Alana Wielkiego, doktora powszechnego. Ten ostatni był rektorem uniwers. paryskiego i wszechstronnym uczonym, teologiem, poetą, naturalistą. Biskupowi autissiodoreńskiemu przypisują tylko żywot św. Bernarda, zamieszczony w wydaniu Dzieł św. Bernarda, przez Mibillona. Jeżeli zaś biskup autissiod. i Alanus Wielki są jedną osobą, tedy oprócz Żywota św. Bern., inne dzieła jego
