czeńskiej byli wzruszeni. Utrzymują, że śmierć św. Agnieszki przypadła r. 304. Kościół jej pamiątkę obchodzi 21 Stycz. Antyfony i responsorja o niej, znajdujące się w brewiarzu, wyjęte są z legendy przypisanej św. Ambrożemu. Kościół św. Agnieszki w Rzymie jest najciekawszym zabytkiem starożytności. W tym kościele corocznie poświęcają dwa baranki, z których wełny wyrabiają palljusze dla arcybiskupów. Ob. Ruinart Acta Martyrum i Bolland. 21 stycznia. (Schrödl) J.
Agnoeci, t. j. Ignoranci, niewiedzący. Tak nazywano przez szyderstwo niektórych monofizytów, którzy utrzymywali, że Chrystus nie znał wiele rzeczy (ὰγνοεῖν, nie znać, nie umiéć). Założycielem tej sekty był djakon monofizytów Themistius z Aleksandrji, w pierwszej połowie VI w. Gdyby byli agnoeci powiedzieli, że Chrystus, według swojej ludzkiej natury, nie znał wiele rzeczy, przestaliby być monofizytami, bo byliby właśnie przez to uznawali w Chrystusie Panu dwie natury i głosili naukę katolicką, t. j. że Jezus Chrystus, według natury ludzkiej, jeżeli będziemy ją uważać samą i oddzielnie od natury boskiej, nie znał wielu rzeczy. Ale agnoeci nie posuwali się tak daleko: byli zawsze monofizytami, twierdząc, że w Chrystusie była tylko jedna natura, przez pomieszanie się natury ludzkiej z naturą boską, i tę niewiadomość Chrystusa tej jednej naturze przyznawali. Tym sposobem nietylko katolicy ale i monofizyci powstawali przeciwko agnoetom, bo widzieli, że agnoetyzm prowadził logicznie do rozróżnienia dwóch natur w Chrystusie Panu: niewiadomość bowiem może być przypisywaną tylko naturze ludzkiej. Sekta ta trwała do VIII w. — Agnoetami nazywali się też inni jeszcze heretycy IV w., uczniowie Teofrona z Kapadocji, który nie uznawał w Bogu wiadomości rzeczy przyszłych. Wyłączony z kościelnej jedności przez eunomianów, do których należał, T. został założycielem nowej sekty, zwanej eunomisfronianami. Podług Sokratesa, Sozomena i Nicefora, zmienili oni nawet ewangeliczną formułę Chrztu, chrzcząc w imię śmierci J. Chrystusa.
Agnus Dei, modlitwa we mszy św. zwana Baranek Boży, wzięta z Ewangelii św. Jana (1, 29), gdzie Chrystusa Jan Chrzciciel zowie Barankiem Bożym. Jest zaś Chrystus tak nazwany już to od baranka wielkanocnego, który był jego figurą, już też dla swojej słodyczy i łagodności nieporównanej. Modlitwę tę do mszy wprowadził Sergjusz, Papież (w. VII). Po wymówieniu słów: Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, dodaje kapłan miserere nobis, na wzór onych dwóch ślepców, co za Chrystusem w te słowa wołali (Mat. IX. 27); trzeci raz dona nobis pacem, wedle Duranda, dodano z powodu różnych ucisków Kościoła. W litanjach, za każdym razem po „Baranku Boży” odmienne wezwanie. U prawosławnych, ahnec znaczy hostję dużą czworokątną, a w ogóle u greków, agnus nazywa się zasłona, na kielich wkładana, z powodu, że na niej najczęściej baranek bywa haftowany. Baranek przy wielkanocném święconem, ażeby mógł być błogosławiony osobną formą Rytuału, powinien być nie z cukru, masła, ale naturalny. O dawnym zwyczaju święcenia baranka takiego i jego znaczeniu ob. Wykład obrzędów kościelnych ks. Rzymskiego cz. 5 r. 4 § 5.
Agnusek, z łacińskiego Agnus Dei; jest to kawałek wosku białego, w kształcie dawniej rozmaitym, teraz płasko-okrągłym, z odciskiem wypukłym na jednej stronie Baranka Bożego, po drugiej św. Jana Chrzciciela i. t. p., poświęcony osobnym ceremoniałem przez Papieża. Początek robienia agnusków liturgiści odnoszą do wieku V i wcześniej, a ceremonje
