Strona:PL Nowe Ateny cz. 1.djvu/25

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

U Stározytnych Rzymian był Kośćioł Honorowi y Cnoćie dedykowány, á do nich u burkowána drogá Appia; ucząc Generoſas mentes, áby per Appiam Cnot ſzli do Kośćiołá Honoru, á nie muneribus dokupowli ſię, áni byli intruſámi. W Agyrze Mieśćie Achæorum byłá Bożnicá wraz Amori & Fortunæ wyſtáwiona, teſte Plutarcho, Timori koło Trybunałow, & Riſui. Sycyliyczykowie Saturitati; Lácedemonczykowie idąc ná Woynę Amori czynili, Sacrificia, áby Oyczyznę y ſiebie ſalwuiąc bili ſię dobrze. W Gaderze Mieśćie Hiſzpáńſkim vulgò Cadix, wyſtáwili byli Bałwochwalnicę Senectuti, iáko Magiſtræ rerum: Drugą Morti, iáko generálnemu ſpoczynkowi & portui miſeriarum. Wyſtáwione też były Kośćioły Pauperitati & Fortunæ. W Mieśćie Akwilei we Włoſzech był erigowány Veneri Calvæ, z tey racyi, że Miſt tego broniąc od Máximiána Tyráná, biáłogłowy wárkocze ſobie uczynáli ná Cięćiwy do Łuka, y obronili ſię, y ták Wenerze łyſey wyſtawili Bożnicę, in ſignum gratitudinis. Inni byli Bogowie Cæleſtes, álbo Superi: Inni Terreſtres. Jednych zwáno Megnos, álbo Majorum Gentium, iáko ich názywa Cycero, á Ennius Pòéta wyráża wierſzem; płći Męſkiey ſześćiu, á białey płći ſześćiu liczęć:

Juno, Veſta, Minerva, Ceres, Diana, Venus, Mars, Mercurius, Jovis, Neptunus, Vulcanus, Apollo.

Między wſzytkiemi Supremus ieſt Jupiter álbo Jowiſz, Niebem y Piorunámi władáiący: Jovis omnia plena: Inni wierſzem wyrażeni Bożkowie y Boginie ſą niby Aſſeſſorres, ináczey Conſentes názwáni, ktorych Jowiſz záżywa ad Conſilium, według Pòéty:

Bis ſex Cæleſtes media Jove, Sedibus altis
Auguſta gravitate ſedent.

JUNO Sioſtrá Jowiſzá y Zoná, od Pòétów y Malárzow grævida fingitur & pingitur; z kąd nápiſał Sidonius:
Juno gravis, Prudens Pallas, Turrita Cybele, to ieſt Wieże trzy álbo Baſzty ná Głowie piástuiąca. Cibele ieſt Mater Deorum, innemi Rhea & Ops názywa ſię imionámi.
VOSTA, Caſta, Innupta, ktora ogień Cuſtodem Imperij naprzod w Troij, potym w Rzymie Konſerwowała, nićiłá, nigdy go nie gáſząc. Po Troji álbowiem zburzeniu, Qneaſz ten ogień przenioſł do Páńſtwá Włoſkiego, názwány Cuſtos Imperij Flamma. Gdźie Pánny Veſtales w czyſtośći żyiące ná to poświęcone, uſtáwicznie go doglądáli, ktorych Nayſtárſza niby Xieni Maxima Sacerdos názywałá ſie. O czym plura gdy o Rzymie będźie dyſkurs.