Strona:PL Molier - Pocieszne wykwintnisie.pdf/33

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

z brzegu „porządnego człowieka“, którego im naraił, wystarczyłby zapewne, aby sprowadzić na jego usta tę samą apostrofę. Toteż omyłką byłoby sądzić, że rubaszny prostak Gorgoni jest człowiekiem po myśli Moliera. Mimo że jeszsze raz pod koniec swej karjery pisarskiej ośmieszy pedantyzm w spódnicy, zapierający się swej kobiecości i nienawistny mu tak samo jak wszelki inny pedantyzm, przez całe życie swoje będzie on rzecznikiem praw kobiety, jej obrońcą, zwolennikiem jej swobody, wrogiem tych, co chcieliby ją uczynić ograniczoną umysłowo niewolnicą. Tuż po Pociesznych Wykwintnisiach powstają komedje Szkoła Mężów, Szkoła Żon, które bardzo wyraźnie objawiają nam pogląd Moliera na te sprawy. W wielkiej walce, jaką w wieku XVII kobieta toczy o swoje wyzwolenie, ma ona w Molierze najwytrwalszego sojusznika. Toteż, śmiejąc się wraz z nim serdecznie z pociesznych Wykwintniś, nie zapominajmy, że nie wszystko w dążeniach prawdziwych Wykwintniś było śmieszne, że prąd ten miał swoje strony szlachetne i poważne, i że jego apostołkom zawdzięczamy tę najpiękniejszą może zdobycz naszych obyczajów, to, bez czego życie byłoby już nie do pomyślenia: swobodną, subtelną i myślącą kobietę.




Notuję za Kielskim utwory polskie, w których można się dopatrzyć wpływów tej komedji: Bohomolca Kawalerowie modni, Paryżanin polski i częściowo Staruszka młoda; Krasickiego Krosienka; Niemcewicza Pan Nowina; poniekąd Bogusławskiego Spazmy modne; Dmuszewskiego Siedem razy jeden; Fredry niektóre szczegóły z Geldhaba, Pana