Strona:PL Mikołaja Kopernika Toruńczyka O obrotach ciał niebieskich ksiąg sześć.djvu/030

to Kopernik w miejsce elips w prowadził koła mimośrodowe, przez co oznaczenie odległości planet było niepewne; nadto pierwiastki dróg planetowych podług mylnej zasady oznaczył, gdyż odległości planet i mimośrody, jakoteż i położenie średnicy głównéj (linii apsydów), nie do słońca, lecz do środka drogi ziemskiej odniósł, przez co pierwiastki dróg koniecznie mylne wypaść musiały.
 Kopernik biegi planet dzieli na biegi paralaktyczne, tojest zmieszane z biegiem ziemi, i na biegi własne; a znając bieg ziemi, z piérwszych wyprowadza ostatnie. Peryod biegu paralaktycznego wynajduje z czasu, w którym odnawiają się przemiany każdéj planety, czyli w znaczeniu nauki Kopernika, kiedy ziemia schodzi się z planetą tak, iż się znowu wracają przemiany biegu kierunkowego na wsteczny lub przeciwnie. Ułożył on tablice biegu paralaktycznego, nie wiele różniące się od Ptolemeuszowych, wyjąwszy, że ten ostatni używa w rachunku roku cywilnego, od równonocy wiosennéj zaczynającego się, kiedy Kopernik rachuje na lata peryodyczne, tojest od powrotu słońca do téj saméj gwiazdy stałéj. A że w przemianie biegów planetowych, ani trwałość biegu wstecznego, ani łuki tym biegiem opisane, ani peryody tych przemian i t. d., nie są zawsze zupełnie równe, te zaś nierówności wypadają z odmian, którym bieg własny planet i bieg roczny ziemi podlegają. Kopernik więc przedsiębierze wszystkie te nierówności tłumaczyć sposobem, jakiego użył w wykładzie biegu księżycowego.
 Zasadza on rachunek swój w planetach wyższych na trzech przeciwległościach czyli pełniach każdéj planety przez Ptolemeusza uważanych, i tyluż pełniach przez siebie w Frauenburgu postrzeganych; pokazuje małe niedokładności tablic Ptolemeusza, i wytyka przyczyny pomienionych niedokładności w tém: iż Ptolemeusz sądził i utrzymywał, jakoby