w wieku naszym takiego piętna pewności, iż są policzone w rzędzie prawd najściśléj dowiedzionych.
Po wytłumaczeniu odmiany punktów równonocnych, wypadało ustanowić trwanie obiegu rocznego ziemi czyli długość roku. a gdy za Leona X, papieża na Zborze Lateraneńskim, poprawa Kalendarza nastąpić nie mogła bez téj wiadomości ściśle wyrachowanéj, polecił tedy Dwór Rzymski Kopernikowi, z pewnością ustanowić i oznaczyć ten istotny pierwiastek rachuby cywilnéj i astronomicznéj (4). Kopernik odrzuca i wtem naukę Ptolemeusza, dowodzi: że obrachowanie roku cywilnego, zaczynającego się od powracających pór rocznych, jest wątpliwe i niestałe, bo się odnosi do punktów równonocnych, które są zmienne i ruchome. Wprowadza rachubę roku peryodycznego czyli gwiazdowego, wymierzającego się powrotem słońca do téj saméj gwiazdy stałéj, jako do punktu niewzruszonego. Kopernik, porównywając najdawniejsze postrzeżenia z sobą i ze swojemi, wyciągnął z nich długość roku gwiazdowego 365 dni, 6 godzin, 9 minut, 40 sekund, która się dziś pokazuje o dwadzieścia ośm i pół sekund za wielka. Na tak ustanowionych zasadach, Kopernik gruntuje uwagi swoje nad biegiem rocznym ziemi i układ tablic do rachowania tego biegu.
W księdze czwartéj Kopernik wykłada obszernie to, co się ściąga do ogólnèj teoryi biegu księżyca i do nauki o zaćmieniach. Tutaj i teoryą księżyca, lubo odmienną od starożytnych przyjmuje, jednak w ogólném tłumaczeniu biegu od nich się nie różni, gdyż i on księ-
