Strona:PL Mikołaja Kopernika Toruńczyka O obrotach ciał niebieskich ksiąg sześć.djvu/017

w ciągu tylko wieków uczuć się dać mogły, i sposób ich wytłumaczenia zostawił. Wykładając w trzeciéj księdze wszystkie przypadki biegu rocznego ziemi, przebiega i zgłębia drogę, którą nasza planeta około słońca opisuje czas na opisanie téj drogi łożony, czyli długość roku. Tu odróżnia on rok zwrotnikowy, który się od równonocy lub od punktu przesilenia rachuje, od roku gwiazdowego czyli peryodycznego od któréjkolwiek gwiazdy stałéj rachowanego; tłumaczy różne odmiany co do chyżości rocznego biegu, co do pochyłości ekliptyki względem równika, a następnie co do tych punktów, w których się te dwa koła przecinają, a które się punktami równonocnemi zowią. Położenie tych punktów jest najważniejszym rachuby astronomicznéj i cywilnéj pierwiastkiem, bo od ich miejsca zawisły pory roku i ich powrót, od nich jeszcze zależą wszystkie położenia ciał niebieskich względem wschodu i zachodu, a témsamém i dochodzenie piérwszych i najważniejszych fundamentów całéj nauki i rachuby: wczém za przewodnika mogą służyć same tylko postrzeżenia najodleglejszych wieków; te to szacowne plony usilności ludzkiéj, uwadze gwiazd poświęconéj, tudzież trafna bystrość dowcipu w naznaczeniu początku i przyczyny takowym skutkom.
 Począwszy od Tymocharysa, jednego z piérwszych astronomów szkoły Alexandyjskiej, na 294 lat przed erą chrześciańską żyjącego, przebiega Kopernik i roztrząsa postrzeżenia téjże samej gwiazdy Kłos Panny przez Hypparcha, Ptolemeusza, Albategniego araba i przez siebie w Frauenburgu robione, a które obejmują przeciąg czasu 1819 lat wynoszący. Z dostrzeżeń tych wypadło mu, że gwiazdy zachowując to samo oddalenie od płaszczyzny drogi ziemskiéj, odmieniają tylko na niéj długość czyli odległość od punktu równonocnego; a że też gwiazdy względem siebie, to samo state-