Strona:PL Mikołaja Kopernika Toruńczyka O obrotach ciał niebieskich ksiąg sześć.djvu/016

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

go, tojest początku piérwszego znaku zwierzyńca rachuje; Kopernik zaś sądził, że rachować je należy od gwiazdy γ Barana, za piérwszą wziętéj, a to dlatego, że punkt równonocny ciągle się zmienia, przeto i długości gwiazd do niego odniesione, zmieniać się także muszą, gdy tymczasem gwiazda stała jest nieruchomą, i długości od niéj rachowane pozostają niezmienne; aby zaś otrzymać długość którejkolwiek innéj gwiazdy, tojest jéj oddalenie od punktu równonocnego, dosyć jest przydać oddalenie w łuku od równonocy, jakie miała w tym czasie gwiazda piérwsza γ Barana. Ponieważ długość téj ostatniéj gwiazdy za czasów Ptolemeusza wynosiła 6° 40’, a Kopernik przyjął długość tę za 0° 0’: ułożył przeto swój katalog, odejmując 6° 40’ od długości każdéj gwiazdy stałéj w katalogu Ptolemeuszowym. Tym sposobem gwiazda naprzykład Biegunowa, która w spisie Ptolemeusza ma długość 60° 10’, w katalogu Kopernika ma 53° 30’. Gwiazda zaś Kłos Panny u piérwszego ma długość 176° 40’; u drugiego 170° 0’.
W niniejszém wydaniu, obok położeń gwiazd, przydaliśmy kolumnę zawierającą głoski alfabetu greckiego, któremi Jan Bayer na początku siedmnastego wieku, gwiazdy w każdéj gromadzie oznaczył i które dotąd są w użyciu.




księga trzecia.


Księga trzecia jest składem najsubtelniejszych w astronomii wynalazków, a owocem głęboko w tajemnice natury wniknionego rozumu, jak słusznie mówi Jan Śniadecki, którego zdań w tym wstępie głównie trzymać się będziemy. Jeżeli porównamy pierworodne myśli w téj księdze, rzucone z dzisiejszym stanem wiadomości astronomicznych, zobaczymy nie bez zadumienia, że bystrością tych myśli, Kopernik prawie zmierzył całą przepaść wiadomości, kiedy odgadł najtrudniejsze wynalazki potomności, kiedy przepowiedział najleniwsze w biegach niebieskich odmiany, które