|
|
e regione opposita eum percurrere videatur, ex. grat. quum terra sit in Canero, ut sol appareat in Capricorno, quum vero terra ex Canero il Leonem transeat, ut sol ex Capricorno in Aquarium promoveri videatur.
Quid autem vicissitudines anni temporum quadripartiae sibi velint, quidque quod sol orbem annuum videatur conficere, hoc ut intelligatur oportere ita statuamus, ut, axem terrae ad planum eclipticae relatum, ea inclinatione esse, quae sit complementum obliquitatis eclipticae putemus, nec unquam aliter atque ita unclinatum torqueri. Nam quum sphaera fixarum immensum quantum remota sit, effici, ut axis terrae in longius productus, in unum semper idemque coeli punctum id est in polum cadat, et sol in sphaera coelesti singulis annis circulum inclinatum sub angulo obliquitalis eclipticae describere videatur.
Hicce liber cintinet Capite XII, XIII, XIV, quam supra commemoravimus, Trigonometriam, in qua agitur de doctrina sinuum et quo modo uti ea possimus ad resolvendos triangulos tam planos quam sphaericos.
Jam vero quae Copernicus in primo libro docuit, si unum sub adspectum subjecerimus, haec fere inveniemus: Sol est stella, suo loco immobilis, planetis, qui in orbe circum eum moveantur, et causa motus et largitor luminis. Planetae sunt aut primarii, qui circum solem versentur, aut lunae, quae et circa suos planetas ferantur et cum iis circa solem volvantur. Terra est planeta primarius, triplici motu subditus. Qui in coelo apparent motus annui et diurni, sicuti vicissitudines omnes tam temporum, quam quae inde oriuntur et lucis et coeli temperiei, inde redundant, quod terra et circum axem torquet et circum solem volvitur. Quod stellae fixae moveri videntur, fallitur oculorum sensus, qui terram et orbem conficere et in gyrum agi, non percipiat. Denique duae sunt causae in motu omnium planetarum tam primi quam secundi ordinis maximi momenti, quarum altera inde proficiscitur, quod terra motu annuo circa solem volvitur, altera inde
|
ziorożcu się pokaże; gdy ziemia od Raka do Lwa przechodzi, słońce od Koziorożca do Wodnika zdaje się przesuwać.
Aby wytłumaczyć odmiany pór rocznych i zjawiska biegu ziemi, potrzeba osi ziemskiéj nadać pochyłość względem płaszczyzny drogi ziemi taką aby była dopełnieniem pochyłości ekliptyki, i uważać tę oś jako niezmiennie i zawsze równolegle względem siebie bieżącą; dla nieskończonéj albowiem odleglości sfery gwiazd stałych, oś ziemska przedłużona, zawsze na ten sam punkt kuli nieba, tojest na biegun trafia, i słońce w ciągu roku zdawać się będzie opisywać drogę na sklepieniu nieba, pod kątem pochyłości ekliptyki do równika nachyloną.
W téjże księdze znajduje się w rozdziałach 12, 13, 14, powyżéj wspomniana Trygonometrya, w któréj wyłożoną jest nauka wstaw z jéj zastosowaniem do rozwiązywania trójkątów płaskich i kulistych.
Treść téj księgi i ogólny widok nauki sprowadzić można do tego: „że słońce jest gwiazdą nieruchomą, otoczoną szeregiem planet około niego krążących, którym służy za środek biegu i pochodnią oświecającą: że oprócz planet głównych, są jeszcze planety drugiego rzędu czyli księżyce, najprzód około swych planet, a potém wraz z niemi około słońca krążące; że ziemia jest planetą główną, bieg trojaki mającą; że wszystkie pozory biegu dziennego i rocznego, wszystkie pory roku i z nich wypadające odmiany w świetle i powietrzu, są rzetelnemi skutkami biegu ziemi wirowego około swéj osi, i peryodycznego około słońca; że wszystkie biegi gwiazd stałych są tylko złudzeniem oka naszego, a prawdziwym wypadkiem biegu ziemi; że nakoniec w biegu wszystkich planet tak piérwszeego, jak drugiego rzędu, zachodzą dwojakie skutki bacznego rozróżnienia wyciągające, to jest: jedne, które pochodzą od biegu ziemi, drugie, które wypadają z ich własnego około słońca
|
