ono światu szczęście, czy nieszczęście? Chcę powiedzieć tylko, że to wszystko są rzeczy drugorzędne. Stworzenie, przyszedłszy na świat, nie wie o tych sztukach nic — ale chce przedewszystkiem żyć, oddychać, poruszać się; zanim jeszcze może mieć cień myśli o cywilizacyi i jej dążeniach, o tych wszystkich, przez ludzi wymyślonych, rzeczach! Można mu niedać pięknych naszyjników, różnych cacek i zabawek, przeznaczonych dla takich, co umieją różne sztuki; ale jeść, oddychać swobodnie, słowem to czego jego ciało wymaga, bez czego żyć nie sposób — trzeba mu dać koniecznie. Ono ma na to prawo i tego odejmować mu nie możecie. Nie trzeba żyjącego stworzenia trzymać w zamknięciu, bo przez to ono zamiera powoli, przez to odbieracie mu prawo życia. Nie należy go męczyć i bić, ponieważ przez to wyrządza mu się cierpienie. Męczony, może stać się gorzkim kaleką, co znaczy, że odbieracie mu prawo być zdrowym i mieć przyjemności życia.... Skoro mnie już ciągniesz za język, a więc ci jasno i otwarcie powiem, że dziękuję za twoją litość! Nie chcę, ażebyś tak pracował nad tem, żeby mnie nie męczono, żeby mi dano to co potrzebne do podtrzymania mojej duszy — tylko w imię litości! tylko dlatego, że jest towarzystwo opieki nad zwierzętami! Ja nie chcę wcale i nie żądam nawet, ażebyś miał wyżebrać dla mnie najniezbę-
