śmy wówczas równanie: 20 łokci płótna = 20 łokciom płótna, czyli tautologję[1], która nie wyrażałaby ani wartości, ani jej ilości. Aby dać wyraz wartości względnej ogólnego równoważnika, musimy odwrócić formę C. Nie posiada on wspólnej formy wartości względnej z innemi towarami, lecz wartość swą wyraża zapomocą nieskończonego szeregu innych towarów. W taki sposób rozwinięta forma wartości względna czyli forma B nabiera charakteru specyficznej (szczególnej) formy wartości względnej towaru, będącego powszechnym równoważnikiem.
Ogólna forma równoważna jest formą wartości wogóle, może więc należeć do każdego towaru. Z drugiej strony dany towar znajduje się w tej ogólnej formie równoważnej (formie C) dzięki temu, że wszystkie inne towary wykluczyły go ze swego grona, czyniąc go równoważnikiem. I dopiero z chwilą gdy to wykluczanie ostatecznie ograniczyło się do jednego specjalnego rodzaju towaru, powszechna forma względna wartości nabiera stałości przedmiotowej i powszechnego znaczenia społecznego.
Szczególny towar, z którego postacią przyrodzoną zrasta się wówczas forma równoważna, staje się towarem-pieniądzem i funkcjonuje jako pieniądz. Rola powszechnego równoważnika w świecie towarów staje się jego szczególną społeczną funkcją, a stąd społecznym monopolem. Z pośród towarów, które w formie B figurowały jako poszczególne równoważniki płótna, a w formie C wyrażały wspólnie swą względną wartość w płótnie, jeden towar zdobył sobie z biegiem czasu owe uprzywilejowane stanowisko; towarem tym jest złoto. Ustawmy więc w formie C złoto na miejsce płótna, a powstanie:
| 20 1 10 40 1 ½ X |
łokci płótna= surdut = funtów herbaty = funtów kawy = korzec pszenicy = tonny żelaza = towaru A = |
2 uncjom złota |
