Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/295

Wystąpił problem z korektą tej strony.

Wielkiej Brytanji, między innemi w wielkich piecach, kuźniach, walcowniach i innych rękodzielniach metalurgicznych Anglji, Walji i Szkocji. Proces pracy trwa tam przeważnie, prócz 6 dwudziestoczterogodzinnych dni powszednich, także przez 24 godziny niedzieli. Personel robotniczy składa się z mężczyzn i kobiet, z dorosłych i z dzieci obojga płci. Wiek dziatwy i młodzieży przebiega całą. skalę wieku od 8 (a w poszczególnych wypadkach od 6) do 18 lat^[1]. W niektórych zawodach również dziewczyny i kobiety pracują nocą razem z mężczyznami^[2].

Niezależnie od ogólnego szkodliwego wpływu pracy nocnej^[3], nieprzerwany, dwudziestoczterogodzinny proces produkcji przed-

↑ Children's Employment Commission. 3rd report, London 1864“ str. IV, V, VI.
↑ „Zarówno w Staffordshire, jak w Południowej Walji kobiety i dziewczyny pracują w kopalniach węgla i w koksowniach nietylko w dzień, ale i w nocy. Sprawozdania, składane parlamentowi, wielokrotnie zwracały uwagę, że postępowanie to notorycznie pociąga za sobą złe skutki. Kobiety te, we wspólnej z mężczyznami pracy mało różniące się od nich ubiorem, okryte brudem i sadzą, tracą poczucie godności osobistej i wskutek tego demoralizują się. Jest to nieuchronne następstwo ich niekobiecego zatrudnienia“ (tamże 194, str. XXVI, por. też 4th report, z r. 1865, 61 str. XIII). To samo dzieje się w hutach szklanych.
↑ „Rzecz to naturalna“, wywodzi pewien fabrykant stali, używający dzieci do pracy nocnej, „że chłopcy, którzy pracują w nocy, nie mogą za dnia ani spać, ani spokojnie odpocząć, lecz biegają bez wytchnienia przez dzień następny“ („Children’s Employment Commission, 4th report“, 63, str. XIII). O znaczeniu światła słonecznego dla zachowania i rozwoju ciała, pewien lekarz pisze m.in.: „Światło działa też bezpośrednio na tkanki ciała, nadając im moc i giętkość. Mięśnie zwierząt, które pozbawiono właściwej ilości światła, wiotczeją i stają się gąbczaste, nerwy ich tracą swą prężność z powodu braku podniet, i cały rozwój, właściwy okresowi wzrostu, zostaje wstrzymany... Gdy chodzi o dzieci, to stały i obfity dostęp światła dziennego i bezpośredni dostęp promieni słonecznych przez część dnia jest naskroś niezbędnym warunkiem zdrowia. Światło pomaga pokarmowi przekształcać się w dobrą, twórczą krew i wzmacnia świeżo wytworzone włókna mięśniowe. Światło działa również jako bodziec na organy wzroku i wzmaga przez to działalność różnych czynności mózgowych“. Lekarz naczelny szpitala głównego w Worcester, p. W. Strange, z którego dzieła o „Zdrowiu“ zaczerpnięta jest powyższa cytata, pisze w liście do jednego z komisarzy śledczych, pana White’a: „Miałem dawniej w Landcashire sposobność obserwować wpływ pracy nocnej na dziatwę fabryczną i, w przeciwstawieniu do ulubionych zapewnień niektórych pracodawców, oświadczam stanowczo, że zdrowie dzieci rychło odczuwa szkodliwy wpływ tej pracy“ („Children’s Employment Commission“, 4th report, 284, str. 55). Fakt, że takie rzeczy wogóle mogą być przedmiotem poważnych sporów“, jest najlepszym przykładem oddziaływania produkcji kapitalistycznej na „czynności mózgowe“ kapitalistów i ich retainers [popleczników].

[1] Children's Employment Commission. 3rd report, London 1864“ str. IV, V, VI.

[2] „Zarówno w Staffordshire, jak w Południowej Walji kobiety i dziewczyny pracują w kopalniach węgla i w koksowniach nietylko w dzień, ale i w nocy. Sprawozdania, składane parlamentowi, wielokrotnie zwracały uwagę, że postępowanie to notorycznie pociąga za sobą złe skutki. Kobiety te, we wspólnej z mężczyznami pracy mało różniące się od nich ubiorem, okryte brudem i sadzą, tracą poczucie godności osobistej i wskutek tego demoralizują się. Jest to nieuchronne następstwo ich niekobiecego zatrudnienia“ (tamże 194, str. XXVI, por. też 4th report, z r. 1865, 61 str. XIII). To samo dzieje się w hutach szklanych.

[3] „Rzecz to naturalna“, wywodzi pewien fabrykant stali, używający dzieci do pracy nocnej, „że chłopcy, którzy pracują w nocy, nie mogą za dnia ani spać, ani spokojnie odpocząć, lecz biegają bez wytchnienia przez dzień następny“ („Children’s Employment Commission, 4th report“, 63, str. XIII). O znaczeniu światła słonecznego dla zachowania i rozwoju ciała, pewien lekarz pisze m.in.: „Światło działa też bezpośrednio na tkanki ciała, nadając im moc i giętkość. Mięśnie zwierząt, które pozbawiono właściwej ilości światła, wiotczeją i stają się gąbczaste, nerwy ich tracą swą prężność z powodu braku podniet, i cały rozwój, właściwy okresowi wzrostu, zostaje wstrzymany... Gdy chodzi o dzieci, to stały i obfity dostęp światła dziennego i bezpośredni dostęp promieni słonecznych przez część dnia jest naskroś niezbędnym warunkiem zdrowia. Światło pomaga pokarmowi przekształcać się w dobrą, twórczą krew i wzmacnia świeżo wytworzone włókna mięśniowe. Światło działa również jako bodziec na organy wzroku i wzmaga przez to działalność różnych czynności mózgowych“. Lekarz naczelny szpitala głównego w Worcester, p. W. Strange, z którego dzieła o „Zdrowiu“ zaczerpnięta jest powyższa cytata, pisze w liście do jednego z komisarzy śledczych, pana White’a: „Miałem dawniej w Landcashire sposobność obserwować wpływ pracy nocnej na dziatwę fabryczną i, w przeciwstawieniu do ulubionych zapewnień niektórych pracodawców, oświadczam stanowczo, że zdrowie dzieci rychło odczuwa szkodliwy wpływ tej pracy“ („Children’s Employment Commission“, 4th report, 284, str. 55). Fakt, że takie rzeczy wogóle mogą być przedmiotem poważnych sporów“, jest najlepszym przykładem oddziaływania produkcji kapitalistycznej na „czynności mózgowe“ kapitalistów i ich retainers [popleczników].

[1]

[2]

[3]