Strona:PL Marks - Pisma pomniejsze 1.pdf/22

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

okresy, kiedy spada ona poniżej kosztów produkcyi i naodwrót. Oczywiście, tyczy się to nie oddzielnego jakiegoś wytworu przemysłowego, ale całej gałęzi przemysłu. Tyczy się więc to nie oddzielych przemysłowców, ale całej klasy przemysłowców.
Określenie ceny przez koszta produkcyi jest to samo, co określenie płacy przez czas roboczy, niezbędny do wytworzenia pewnego towaru, albowiem koszta produkcyi składają się 1) z surowego materyjału i narzędzi t. j. z wytworów, których wytworzenie kosztowało pewną sumę dni roboczych, a więc które sobą przedstawiają pewną określoną ilość dnia roboczego, i 2) z bezpośredniej pracy, której miernikiem jest czas.
Te same ogólne prawa, które rządzą wogóle ceną towarów, rządzą też, samo się przez się rozumie, płacą roboczą, ceną pracy.
Płaca robocza to się podnosi, to spada, stosownie do stosunku podaży do pokupu, stosownie do konkurencyi pomiędzy nabywcami pracy — kapitalistami, a jej sprzedawcami — robotnikami. Wahania się cen towarów w ogólnych zarysach odpowiadają wahaniom płacy robocezj. W obrębie jednak tych wahań, cena płacy określa się przez koszta produkcyi, przez czas roboczy, niezbędny dla wytworzenia tego towaru, pracy.
Jakież więc są koszta produkcyi pracy samej?
Są to koszta niezbędne do zachowania robotnika, jako robotnika i do ukszałtowonia zeń robotnika.
Im mniej czasu praca potrzebuje do swego wykształcenia, tem mniejszymi są koszta pracy, tem niższą jest jej cena, jej wynagrodzenie. W tych gałęziach przemysłu, gdzie na naukę nie potrzeba prawie żadnego czasu i gdzie dość jest posiadać siłę do pracy, tam koszta produkcyi pracy ograniczają się prawie wyłącznie do tych towarów, które są niezbędne dla zachowania pracy przy życiu. Cena więc pracy określa się przez cenę niezbędnych środków utrzymania.
Do tego przyłącza się jeszcze druga okoliczność. Fabrykant, obliczając koszta produkcyi i normując odpowiednio do nich cenę wytworów, wlicza też zużycie się maszyn. Jeżeli np. pewna maszyna kosztuje go 1000 marek i zużywa się w przeciągu lat dziesięciu, wtedy wyklucza on 100 marek rocznie do ceny towarów, aby w ten sposób po upływie lat dziesięciu zastąpić zużytą maszynę przez nową. W ten sam sposób do kosztów produkcyi zwykłej pracy trzeba zaliczyć koszta, idące na rozmnażanie, dzięki którym to kosztom rasa robotników może się rozpładzać i zużytych robotników zastępować przez nowe siły. A więc zużycie się robotnika obliczamy w ten sam sposób jak zużycie się maszyn.
Koszta produkcyi zużytej pracy zawierają w sobie koszta utrzymania i rozpładzania się robotnika. Cena tych kosztów utrzymania i rozsadzania stanowi płacę roboczą. W ten sposób określona płaca robocza zowie się minimalną płacą roboczą. Ta minimalna płaca stosuje się, jak to też ma miejsce przy określaniu ceny towarów przez koszta produkcyi, nie do oddzielnych osobników, ale do całego gatunku. Oddzielny robotnik, całe milijony robotników, nie otrzymują nawet płacy, wystarczającej na utrzymanie i rozpładzanie; ale płaca robocza całej klasy robotniczej, w granicach swych wahań, równa się temu minimum.