Strona:PL Marivaux - Komedye.djvu/019

i w pełni uświadomienia w dwu sercach, bez walki i wewnętrznego tarcia, i że to powstawanie, te narodziny miłości, mogą być zajmującym momentem i treścią akcyi dramatycznej. I cały jego teatr polega na tem; cały jest waryacyą tego samego tematu: dwojga serc, wolnych jeszcze od uczucia, gdy kurtyna się podnosi — rozwój tego uczucia, to akcya — z chwilą gdy rzecz dochodzi do świadomości i porozumienia, kurtyna spada. Bohaterką sztuki jest Miłość. Uczucie to, jego postępy, podstępy, zabiegi, finty, wystarczają pisarzowi najzupełniej do stworzenia żywej i interesującej gry scenicznej. W najczystszym, najlepszym teatrze Marivaux (bowiem, jak wspomniałem, wartość jego jest bardzo nierówna) zewnętrzność nie odgrywa żadnej niemal roli. Kolizye »charakterów«, o ile istnieją, to też jedynie w odniesieniu do tego jednego punktu. Mechanizm samego uczucia, poruszający ludźmi — ludźmi jego własnego, osobnego świata — niby pełnemi wdzięku, misternemi maryonetkami, to wszystko.
 W zakresie jaki sobie stworzył, jest Marivaux skończonym mistrzem. To słowo »miłość«, dotychczas istniejące na scenie w formie nierozkładalnego pierwiastka chemicznego, umiał on rozłożyć na tysiąc odcieni. Wszystko co w nie wchodzi ciekawości, miłości własnej, rozpieszczenia, próżniactwa, zazdrosnej obrony własnej niepodległości, podrażnionej ambicyi, złośliwości, prze-