Strona:PL Majchrowicz Małżeństwa w starożytnym Rzymie.pdf/11

była, stawał się jej domem. Przedawnienie traciło moc prawną, jeśli kobieta podczas owego roku trzy nocy poza domem spędziła. Ta „usurpatio trinoctium“ zastępowała w dawniejszych czasach kobietom rzymskim prawo rozwodowe. Prawa bowiem dawniejsze nie dozwalały Rzymiankom rozwodzie się z mężami, podczas gdy mężczyznom wolno było w każdej chwili kobietę odepchnąć od siebie. Forma małżeństwa pierwsza (usus) stosunkowo wcześnie wyszła z użycia; za czasów Gajusa a zatem w drugiem stuleciu naszej ery, należała ona już tylko do prawniczych starożytności.
 W czasach rzeczypospolitej i cesarstwa najczęstszemi były dwie następne formy zawierania małżeństw: Coëmptio była rodzajem pozornego kupna, które odbywało się pod zwykłemi formami, t. zw. mancipatio. Kobieta stawiła się na forum przed pretorem, w innych zaś miastach Italji przed duumwirem i przynosiła ze sobą trzy assy: jeden z nich oddawała urzędnikowi trzymającemu wagę t. zw. libripens, drugi składała w ofierze bogom domowym, trzeci wreszcie niosła w trzewiku. Przez pierwszy symbolicznie kupowała sobie męża, drugim okupowała sobie