Turecki, bułat, puinał, ein Türkisches Messer, eine Art Dolch. Tur. khansjar; Maurit. chensgher; Croa. hangyar, kratki mech; Węg. handsár, hanxar; Dalm. hanshar, hanschar, hangyarieź; Rag. i Bosn. hangjâr, hangjàrich; Karn. hànshâr. - n. p. Sułtanna nosi zawsze za pasem handziar albo puginał. Kłok. Tur. 91. Dobywa chandżaru. t. 90. Husarz z andżarem za pasem. Kchw. 51. Junak, Turski andzar za pasem. Pot. Jow. 30. W brzuchu śmiertelne poczuwszy andżary, Oczy mruży. Pot. Arg. 297., (por. Gandziar).
ANEJZ. ob. Anglez.
ANETKA. ob. Anna.
ANGINA ob. Zapalenie gardła. Krup. 5, 427.
ANGIOŁ ob. Anioł.
*ANGISTERKA, i. ż. Flaszeczka, małe naczynie, ein Fläfchchen. Wzięła angisterkę wody i wybrała się w drogę. Tward. Pas. 48.
ANGLEZ, *ANEJZ, a. m. taniec Angielski, eine Angloife, ein Anglifcher Tanj. Tak wartki, iż na końcu śpilki anejza wywijać potrafi. Tea. 28. b. g. Lepiej Angleza tańczy niż menweta.
ANGLIA, ii. ż. ziemia Angielska, Gngettnnb. Sław. Anglia, Ingleska, Ross. Англія; Węg. Anglia; Kroa. Anglianszka zemlya, Engelszka zemlya; Wind. Anglianska, Angelska deshěla; Bośn. Inghilterra. n. p. Anglia od Anglów; ze Szkocyą zowie się Wielką Brytannią. Wyrw. G. 395. Pochod. Anglik, Angielczyk, Angielka, Angielski, Anglizować, Anglomania, Angielszczyzna.
*ANGLICZKI, ów. l. zm. zdrb. Kotwiczki, kotewki żelazne. Cn. Th. 310. (z Niemiec. Angeln,) FuSangeln.
ANGLICZYK, ANGLIK ob. Angielczyk. ANGLIZOWAĆ, cz. niedk. na tryb Angielski przerabiać, mtgltftren, ettglćrabent. Najpowszechniej zaś używane, mówiąc o ucinaniu ogona koniom, Anglizowanie koni, konie anglizowane. Kl. Zw. 1, 176. Tea. I, b. 69. żartem. Wąsik anglizowany. Tea. 13. C. (przycięty). ANGLOMANIA, ii. ż. zbyteczne, przesadne, szalone naśladownictwo angielszczyzny, bie 2Iitgfom<tnie, ßnglänberfudjt.
ANGOLA, i. ż. Królestwo Afryki, Dykcy. G. das Rеіch Angola. ANGOLANIE mieszkańce tego kraju. ANGOLAŃSKI, ANGOLSKI, a, ie, z Angoli pochodzący, von Angola. n. p. Król Angolański mieszka na górze skalistej. Dyk. G. Kozioł Angolski podobny do pospolitego, ma włos bardzo piękny. Zool. 364. die Slitgolajiege.
*ANGUŁ, u. m. z łac. w matematyce kąt, węgieł. Sols. G. 1. ber Bintel. Tryanguł ob. Trojkąt.
ANI, Spójn. 1) nawet nie, wcale nie, auch nicht einmal, felbft nicht einmal, fogar nicht einmal. Cz. ani; Słow. ani; Sor. 1. ani, aniż; Wind. ni, ne; Kroa. ni, niti; Bośn. ni, ne, nit, nitje; Ross. ниже; Łac. ne, nec, neque. Niemając ani chleba, udali się na modlitwę. Sk. Źyw. 2, 352. b. On ani myśli o tym. Groch. W. 151. Litwy czternaście tysięcy poległo, z naszych żaden ani był ranion. Papr. Ryc. O tym ani wątpić. Kopcz. Ukł. 18. Prawdać, że złota przodkowie nie mieli; A małobym nie rzekł, że go ani chcieli. Star. Vot. B. 3. b. — Cum. Gen. Precz ztąd! ani przystępu! precz gminie światowy. Zab. II, 413. 2) ani-ani = ni-ni = nie-nie, гоеЬег-поф. Sław. i Wind. ni-ni; Sor. 2. daniź-daniź. n. p. Ani poganin, ani chrześcianin. Biel. 154. Pokarmy mierne, ani bardzo podłe, ani bardzo drogie; śrzodkiem szedł, ani na tę, ani na owe stronę skłaniając się. Sk. Źyw. 2, 150. Ani tu, ani tam « nigdzie. — Ani ztąd, ani z owad» z nikąd« z żadnej strony. §. Ani-ani, nie* ni-ni, шеЬег-поф апф. Żył jeszcze, ale ani się ruszyć, ani mówić nie mógł. Perz. Cyr. 1. 83.
ANIELKA ob. Angiela.
ANIELSKI. *ANGIELSKI, a, ie, *Anielny, a, e. Chodk. Kost. 66. = od aniołów, aniołów się tyczący, lub od nich pochodzący. епдЩф, »Olt (Engeln. Ross. ангеловъ, ангельскій; Kość. аггелскій; Wind, angelski; Karn, angelske; Kroa. angelszki; Węg. angyali; Rag. angjelski, angijeoski; Dal. angyeoszki; Cz. anglický, englický, angelský, andělsky; Słow. andělski. n. p. Anielskie pozdrowienie = zdrowaś Marya. Bibl. Gd. Łu. 1, 28. anielskie nawidzenie. §. przen. t. c. święty, niebieski, aniołom podobny, doskonały, szczęśliwy, prześliczny; еnglifch, beilig, bimmlifch, volfom
