dzie raczéy Kiiów, dokąd bądź dla nabożeństwa, bądź dla handlu uczęszczał. Zastanawiaią mię ślady z mytologii i religii Slowiańskiéy tutay zebrane. Pod słowem bożek, bożysko, Bh. buzek vabuh; Vd. boshizh, malik; Sr. vzibeh; Crn., Bs. faush wugh, malik; Rs. чтилище (*czcilisko, od słowa czcić), znayduią się imiona bożków Słowiańkich, ile na nie natrafiłem w czytaniu. Bożek domowy. gospodarski, Vd. domazhi bug, shratel, Crn. sidek ; Bh. sskritek, krittek, christek diblik , hospodaricek; nad to Czesi ieszcze mieli: Wel, Marot Radamas; Krainczyki: Rugovid, Fermensvęl, Podàga, Tolistobog, Tolistowoj, Paramuz (bożek pięciogłowy) Kròde (bożek zdrowia, Aeskulap). Jodute, Zedût, Jodût (bożek siły), Flins (bożek czasu ), Anék (bożek dziewcząt), Jesizhnik (bożek mowy); Barovit odpowiada naszemu Boruta. W Cerkiewnym Мокша Макошъ, Мокошъ, Мокосль pewny bożek czczony w Kiiowie, może bożek słoty, odmięczy ; Kупало bożek płodów ziemskich; Хорсъ bałwan Kiiowski; Дажба, Дашуба, дажбогъ bożek szczęścia, porównay nasze Dadzibog ; Радо bozek weseła, Лада bogini wesela; ob. Ladon. BIEl. KR. 55. cf. ład, ładny; u Czechów zaś ladon, mrienos, u Krainczyków Ladon, Tor, Tôrk Mars, cf Wtorek dies Martis; Eccl. Позвиздъ, вихоръ, Похвисть Aeolus bożek powietrza, porównały nasze Swist, Poświst, Lelum, Polelum, Marchult Коляда, Kаледа bożek świata Janus, kiórego święto w Kiiowie obchodzono 24go Grudnia z weselem i biesiadowaniem, czego ślady w tamtych stronach ieszcze się pokazuią w igrzyskach, tańcach, pieśniach: boday nie stąd nasza Kolenda, ieżeli nie wolisz z Łacińskiego a Kalendis wyprowadzić. U Czechów i Słowaków Dobrovan, Merkury. Cerera, Marzanka, u Czechów Zewena, u Kraincz. Sejvina, u naszych zaś Dziewanna, Dziewena, Ziewonia, Diwa toż co Dyana. Bachus u Krainczyków Pust, cf. zapusty, pustak; Nimfy lasów i wód, w Cerkiewnym Русалки; Bogini deszczu u Windów i Kraincz. Marna; Bogini pracy u Kraincz Marza, Bogini zboża Volusia, Voluta. - Boże narodzenie u Kroatów, Slawonczyków, Raguzanów, Windów, Krainczyków Boshizh; wilia bożego narodzenia zaś u Kroatów, Raguzanów i Bosnenczyków Badnyak, badnyi vecher, badnyi den; słowo zaś badgnak w słownikach swoich tłumaczą: truncus natalitius, truncus pervigilii nativitatis Domini; po Włosku: tronco, che si mette al fuoco la sera del natale; t. i. kloc, który w wilią bożego narodzenia w ogień kładziono; zapewne znaczy wróżbę. Otoż znowu ważny ślad zwyczaiów i opinii.
Łącząc wszędzie Polszczyznę z Słowiańszczyzną snuł mi się ustawicznie przed oczami rys nieiakiś zjednoczonego w myśli moiéy powszechnieyszego ięzyka Słowiańskiego, z stosunkami ieszcze rozciągleyszemi co do ogółu mowy ludzkiéy. Uformowała mi się prawie mimowolnie, iż tak rzekę algiebra słów i ięzyków, podciągaiąca wszystko pod powszechnieysze prawidła, obeymuiące sam ogół, gdzie potrącić wypada, tak z jedney, iak z drugiéy strony, szczegóły w całość ogólną nie wchodzące. Postrzegłem, że dążąc do ogólnego a pierwotnego żrzódła, nie wszystkie głoski czyli litery slowo składaiące, są równie istotnemi, że ie w tym względzie koniecznie potrzeba iak nayściśléy rozróżnić, i przemiany ich wzaiemne między sobą, podług nieomylnych spostrzeżeń udowodnić; że tak wynalezione treści, czyli pierwiastki słów, znosić należy z pierwiastkami inszych dyalektów i obcych ięzyków, a tak dopiero okazać, że źrzódłem wszelkich na świecie ięzyków iest rozsądne natury naśladowanie w wyrażeniu tych poruszeń. które ludziom ucznć się dały, i stąd wznieconych wyobrażeń; okazać potrzeba na szczególnych językach, iak mowa ludzka z niewielu drobnych pierwiastków wywiedziona, podług pewnych
