Strona:PL Limanowski Bolesław - Socyjalizm jako konieczny objaw dziejowego rozwoju.pdf/100

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

zacyją a nadto przyzwyczaja do wspólnej produkcyi w większych rozmiarach.
Brak więc fabrycznego przemysłu tłumaczy po części, dla czego u nas socyjalizm nie rozwija się tak szybko jak gdzieindziej; atoli nie stanowi to dowodu, jakoby wcale się nie krzewił, albowiem bądź co bądź należymy do rodziny ludów europejskich i nie możemy zupełnie odgrodzić się od interesów, kierujących niemi. Socyjalizm zaś w Europie to samowiedna kwestyja robotnicza.
Czy wszakże kwestyja robotnicza jest u nas na dobie?
Pomijając na teraz polityczne względy, które kazałyby nam stworzyć tę kwestyją, gdyby jej nawet nie było, widzimy, że istnieje ona wszędzie ze względów ekonomicznych. Przypomnijmy zmowy robotnicze drukarzy, krawców, piekarzy, ślusarzy we Lwowie w 1870 r., zmowę krawców w roku 1871. Uwzględnijmy, że w zaborze pruskim socyjalizm niemiecki pociągnął ku sobie znaczną liczbę polskich robotników. Pamiętajmy, że na Szląsku Górnym jest wielki fabryczny przemysł, a w Kongresówce w ostatnich latach wzmógł się on znakomicie. Przypomnijmy, że w Warszawie już w roku 1871 na fabryce Lilpopa i Raua[1] zorganizowała się była zmowa robotnicza, która tylko wskutek dowolności policyjnej rządu najezdniczego ustać wnet musiała. Kwestyja robotnicza stała się w Warszawie nawet do tyła naglącą, że sam rząd rosyjski w zeszłym roku wezwał fabrykantów i przemysłowców, ażeby obmyśleli środki polepszenia bytu materyjalnego robotników.

Jeśli jakie prowincyje, to właśnie Galicyja i polskie ziemie pod zaborem pruskim pragnąć gorąco powinny, ażeby socyjalizm demokratyczny corychlej zapanował w Europie, albowiem wielki przemysł niemiecki wyzyskuje te kraje, i przeciwko temu nic poradzić nie możemy. Socyjalizm, ograniczający produkcyją przeważnie do miejscowych potrzeb i

  1. Przypis własny Wikiźródeł Lilpop, Rau i Loewenstein (LRL) – spółka akcyjna i fabryka, założona w 1866 w Warszawie, zlikwidowana w 1944.