Strona:PL Limanowski Bolesław - Rozwój polskiej myśli socjalistycznej.pdf/15

polepszenia doli ludzkiej pogarsza ją na czas dłuższy. Takie doświadczenie przyniosła już była Wielka Rewolucja Francuska z końca XVIII stul., a ostatecznie przekonać o tem powinno bolszewickie organizowanie ustroju komunistycznego w państwie rosyjskiem.
 Jeżeli obejmiemy wzrokiem cały okres dziejowy od Wielkiej Rewolucji z końca XVIII stul. aż do dni dzisiejszych, to niepodobna nie widzieć tego, że przebudowa ustroju społeczno-politycznego odbywała się i odbywa stopniowo w kierunku zasad podstawowych, przez tę Rewolucję wygłoszonych. Mając na oku samą Europę, przypomnijmy sobie najważniejsze prace dokonane w tej przebudowie. Zniesiono poddaństwo i pańszczyznę włościan. Przedział przywilejowy pomiędzy ludnością zmalał ogromnie. Robotnicy ze stanu niewolniczego wznoszą się do stanowiska obywatelskiego, uzyskując ważne prawa strajkowania, zgromadzania się, stowarzyszania się, wybierania swych przedstawicieli do sejmów, sejmików, rad gminnych, oraz takie instytucje, jak ubezpieczenia na starość i nieszczęśliwe wypadki, jak kasy chorych, jak ministerstwo pracy i opieki społecznej. Kobiety uzyskują pełnoprawność obywatelską. Samodzielność robotników się wzmaga: powstają potężne związki zawodowe. Coraz szerszem kołem ogarnia spożywców, a więc przeważnie ludność pracującą, ruch współdzielczy, którego dobroczynne działanie na tę ludność, wzbudza taką nadzieję u niektórych społeczników, że widzą w nim najważniejszy czynnik przebudowy społecznej. I inny potężny ruch współdzielczy przejawia się: jest to ruch międzynarodowy, zbliżający narody ku wspólnej pracy dla dobra wspólnego. Narody, usamodzielniając się, obalają trony monarchów, tworzą rzeczypospolite. Powstająca Liga narodów wskazuje, jaką drogą ma iść przyszły postępowy rozwój życia politycznego.
 W tej pracy tworzenia nowego ustroju społeczno-politycznego socjalizm, nowoczesna odmiana dążeń komunistycznych, coraz bardziej wzrasta w znaczenie i wpływ. Wszystko, co podnosi i szerzy moralność i oświatę w społeczeństwach, wzmacnia jego siły i wpływ. Moralność, czyli uszlachetnienie uczuć, z których najgłówniejszem jest miłość bliźniego, ujęta przez Augusta Comte’a pod nazwą