„Zapłacę kiedyś ci na drugim świecie,
Oddaj mi młodość swą!“ —
— „Nic mej ufności w tobie nie rozmiecie,
Wezmę nagrodę, choć na drugim świecie,
Poświęcam rozkosz i młodość mą.“ —
„Daj mi niewiastę drogą sercu twemu,
Oddaj mi Laurę twą.“ —
— „Przyszłość nagrodą żalowi czułemu,
Rzucam kochankę drogą sercu memu,
Ze łzą w oku poświęcam ją.“ —[1]
Oto poświęcenie twoje, młodzi uzdolniona, abyś czyniąc rozbrat z rozkoszami ciała, rozmiłowała się w oświecie z miłości dla tej oświaty i z miłości dla ojczyzny. Są i tam rozkosze, wyższe i trwalsze, które czuje serce prawe i umysł ukształcony. Zdolności przyrodzone, bystrość i łatwość pojęcia, rozum jasny, wyobraźnię żywą, przyznają nam Polakom wszyscy cudzoziemcy. Tem gorzej dla nas, że zagrzebujemy te talenta, które winniśmy Bogu i ojczyźnie. Po nieszczęśliwych i smutnych kolejach, które naród nasz przeszedł, ten jeden szeroki pozostał nam gościniec oświaty narodowej. Wybiegajmy po nim do zawody. Śliczny to zawód, poświetlający nam sławą, woniący kadzidłem ofiarnem narodów. Jakież to słodkie zwycięstwo! A cóż, gdyby młódź podała sobie dłonie, zagrzewała się nawzajem do celowania w każdej gałęzi nauk; gdyby naraz stanęły całe jej zastępy uzbrojone nauką, osłonione pancerzem w każdym zawodzie gruntownych wiadomości, przeciw którym żadna miałkość nie podoła, i gdyby rzuciły w świat geniuszu pociski, mógłby wtedy rzec drugi ich Leonidas: przy świetle tych gromów będziemy walczyli!
- ↑
Zapłacę kiedyś... — fragment wiersza Rezygnacja (niem. Die Resignation) Friedricha Schillera w przekładzie Karola Libelta. Zob. całość wiersza w przekładzie Władysława Bełzy.
