Strona:PL Libelt Karol - O miłości ojczyzny.pdf/140

ogarnąć. Żywotność wszelka odrośnie, choćby na chwilę postradaną albo nadwerężoną została, byle w ciało i w ducha harmonia wstąpiła. Zdrowie i siły wracają człowiekowi, gdy tak ciało, jak dusza, wróciły do stanu normalnego. Cała sztuka lekarska polega na tem, by pomagać naturze w restytucyi onej harmonii, której nadwerężenie sprowadziło niemoc. Cała też sztuka polityczna — cała cybernetyka, i to jest rzeczywiste jej znaczenie — jest sztuką lekarską żywota ojczyzny. Kręcenie się około form rządowych, a jeszcze wystawianie jednej, jako najprawdziwszej, chybia celu. Formy rządu należą li tylko do zewnętrznego żywota ojczyzny, a i w tym żywocie nie są nawet treścią żywota, tylko jego obliczem. Polityka ogarnąć ma trojaki żywot narodów; a wiedząc, że żywot jest tylko połączeniem materyi ducha, z tych podwalin wychodzić powinna; niejako patologii swojej położyć za podstawę anatomię i psychologię ojczyzny.
 Idea ojczyzny wyjaśnia nam zatem, ile sądzę, po raz pierwszy, prawdziwe stanowisko polityki.
 Wracając do założenia naszego, do miłości ojczyzny, możnaby tej teoretycznej rozprawie naszej dać jeszcze część praktyczną, i wykazać w całej przeszłości narodów jej historyę, jej coraz rozleglejsze rozwijanie się. Tu tylko nadmienimy, że gdy prawa, piśmienność i dzieje są jedniami, a tem samem potęgami ojczyzny, — że w mężach repre-