Strona:PL Jana Kochanowskiego dzieła polskie (wyd.Lorentowicz) t.2 279.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.




ORTOGRAFIA POLSKA
JANA KOCHANOWSKIEGO.

(W r. 1594 Jan Januszowski, drukarz krakowski, wydał książeczkę pod tytułem „Nowy karakter polski z drukarnie Łazarzowej i orthographia polska Jana Kochanowskiego, Jego M. P. Łukasza Górnickiego etc. etc., Jana Januszowskiego”. Obszerny wstęp, po wyjaśnieniu celu wydawnictwa, kończy się w taki sposób:

„Abyśmy tedy ten zapał odwalili, potomnym, obcym, i sami sobie winni nie zostali, a co więtsza, abyśmy i sami peregrini w języku własnym nie byli, tu tymi karaktermi nowymi, (którem gwoli ojczyźnie swej dla języka polskiego, nie bez kosztu wielkiego, dawno wydać był umyślił, by mię były obietnice i nadzieje płone próżno nie karmiły) przypatrować się będziemy, co to jest ortographia polska, czego język polski w pisaniu potrzebuje: skąd co, jako, gdzie, i na którem miejscu litery której i jakiej używać, byśmy zasię, jako ono mówią, in scirpo nodos[1] nie szukali. Ja każdemu zdanie jego własne wcale zostawuję; jedno iż litera nowa następuje. Otóż aby i ortographia nowa polska była, a tem jeśliż nie co dobrego zbudować, gdyż to wolno każdemu przyjąć i zganić, wżdy przynajmniej owym, co lepiej umieją i lepsze rozu-

  1. scirpus = sitowie; nodus = kolanko u drzew; ponieważ sitowie nie posiada kolanek, więc powstało przysłowie: nodum in scirpo quaerere = czynić niepotrzebne trudności.