Strona:PL Ignacy Daszyński - Pogadanka o socjaliźmie.pdf/9

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

i Senat, a te razem wybierają Prezydenta Republiki, czyli jak u nas się mówi: „Rzeczypospolitej“. Wszelka władza pochodzi formalnie od ludu.
W parlamentach siedzą liczni posłowie socjalistyczni, ba, w wielu krajach po wojnie są socjaliści ministrami, a w Polsce tak się złożyło, że pierwsi czterej Naczelnicy państwa, czy Prezydenci pochodzą z szeregów Polskiej Partji Socjalistycznej. Pierwszy Naczelnik państwa Józef Piłsudski był przez 21 lat życia socjalistą. Pierwszy wybrany przez Zgromadzenie Narodowe (Sejm i Senat) Prezydent śp. Gabrjel Narutowicz (zamordowany w r. 1922 skrytobójczo przez narodowego demokratę Eligjusza Niewiadomskiego) był zarówno jak jego następca Stanisław Wojciechowski, oraz obecny Prezydent Ignacy Mościcki niegdyś przez długie lata członkiem Polskiej Partji Socjalistycznej.

KRYZYSY.

Po wojnie światowej wzmógł się socjalizm w Europie. Nie tylko dlatego, że robotnik i chłop oddający krew i życie swoje na wojnie, potem nie dał się zakuć w kajdany niewoli. Ale dlatego także, że Europa po wojnie już nie może rozwijać się za pomocą wyłącznego słuchania rozkazów i poleceń kapitalizmu.
Postaramy się to bliżej wytłómaczyć. Fabrykant tkanin np. potrzebuje trzech rzeczy dla wyprodukowania np. perkalu, czy sukna. Najpierw musi mieć maszyny, potem surowiec więc bawełnę albo wełnę, a potem robotników, którzy mu ten surowiec na maszynach utkają i zrobią perkal lub sukno.
Kupuje maszyny, bierze surowiec na weksel i musi płacić robotnikowi za jego pracę. Wyrobiw-