Strona:PL Ignacy Daszyński - Pogadanka o socjaliźmie.pdf/32

wystraszoną, a u steru rządu PPS i radykalne stronnictwo ludowe.
 Rząd tow. Moraczewskiego rzucił najpierw podwaliny pod demokrację polityczną i społeczną. Wprowadził powszechne i proporcjonalne prawo głosowania bez różnicy płci, i 8-godzinny dzień pracy. Te dwie ustawy — obok wielu innych — pozwoliły socjalizmowi polskiemu ukonstytuować się i zjednoczyć w niepodległem państwie polskiem. PPS zdobyła w r. 1919 przeszło 500.000 głosów wyborców a w drugich wyborach 915.000. Zdobyła również znaczną część proletarjatu wiejskiego i dopomogła do rozwinięcia półmiljonowej organizacji zawodowej. W kilka lat po wejściu do Sejmu założyła PPS wielką organizację oświatową „Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego“. Pod wpływem PPS powstał szereg ustaw społecznych, jak ustawa o Kasach Chorych i o urlopach robotniczych, których nie posiada wiele narodów zachodnio-europejskich.
 Ciężkie położenie gospodarcze Polski odbija się bardzo niekorzystnie na rozwoju organizacji socjalistycznej. Bieda i brak pracy doprowadzają wielu robotników do rozpaczy i czynią ich nieraz ślepymi zwolennikami agitatorów komunistycznych. Nacjonalizm i klerykalizm uwstecznionej burżuazji i szlachty polskiej ciążą jak historyczna zmora nad narodem polskim i zmuszają zorganizowanych robotników do takich rodzajów pracy i walki, której nie znają szczęśliwsze, bardziej gospodarczo rozwinięte narody. Nie brak tu również wpływów burżuazyjnych i komunistycznych, które dążą wprost do rozbicia i sparaliżowania zwartych szeregów PPS. Różni „chrześcijańscy“ i „narodowi“ działacze uderzają z prawej, a intryganci komuni-