Strona:PL Ignacy Daszyński - Pogadanka o socjaliźmie.pdf/14

obaj wobec Boga równi, to przecież nie mogą być nierówni jako obywatele wobec państwa!
 Wojna światowa nauczyła też ludzi tej wielkiej prawdy, że ten kto żywi i broni nie może być wobec narodu i państwa gorszy od nikogo!
 Gdyby narody składały się z kilku lub kilkunastu tysięcy ludzi, wówczas najczystszą formą demokracji politycznej byłoby Zgromadzenie obywateli, któreby uchwalało, co trzeba robić, jak się rządzić i jak się bronić. Byłoby to bezpośrednie prawodawstwo ludowe.
 W wielkich, miljonowych narodach zamieszkałych na setkach tysięcy kilometrów kwadratowych ziemi, trudno jeszcze dzisiaj urzeczywistnić takie prawodawstwo ludowe. Ale pewna forma bezpośredniego głosowania narodu nad ustawami, czyli tzw. „referendum“, została wprowadzona po wojnie np. w Niemczech. Na miejsce bezpośredniego ludowego prawodawstwa występują wybrani przez lud obywatele w gminie, powiecie, województwie i w całym kraju.
 Obywatele wybierają radców gminnych, powiatowych, wojewódzkich a w całym kraju wybierają co kilka lat posłów do Sejmu. W ustroju demokratycznym wszystkie te wybory dokonują się w głosowaniu bezpośredniem, tajnem, powszechnem i równem wszystkich pełnoletnich mężczyzn i kobiet. Aby zaś uwzględnić znaczne mniejszości (przegłosowanych) wprowadzono głosowanie proporcjonalne; w ten sposób dochodzi się do rządów całego narodu nad samym sobą. Wszelka władza pochodzi od narodu i jest wyższą od dawnej władzy królów czy cesarzy, których zresztą wojna w przeważnej części narodów szczęśliwie usunęła.