ryzonty i przedstawiała różne w życiu spotykane typy: błazna (Maccus), żarłoka (Bucco), głupiego starca (Pappus), wykpigrosza (Dosennus), skąpca etc. Miała więc wybitniejszy już nieco zakrój i charakter i była więcej niż poprzednie rodzaje do dramatu zbliżoną. Doskonaląc się i rozwijając, doczekała się z czasem artystycznego wykończenia. Za czasów Sulli próbowano stworzyć z niej nowy rodzaj komedyi. Wprowadziwszy ład do planu i jednostajność do charakterystyki, pisali wtedy atellany poeci Pomponius i Novius. Piszą je jeszcze za cesarstwa, ale nie są już popularne.
d) Mimus, przeniesiony do Rzymu z Wielkiej Grecyi (połudn. Italii), przedstawiał śmieszne charaktery i sytuacye z codziennego życia pospólstwa. Od atellany różnił się tem, że mimika główną w nim odgrywała rolę, że nie miał stałych typów, że aktorowie występowali w nim bez masek i koturnów, że wreszcie występowały w nim kobiety, co było w starożytności faktem niezwykłym.
Był najbardziej przez Rzymian ulubionem widowiskiem. Z końcem rzeczypospolitej i za cesarstwa wielu poetow pisało mimy. Wśród nich odznaczył się talentem Laberyusz (Decimus Laberius). W r. 45 przed Chr. zmusił go Cezar, mszcząc się za ustawiczne docinki, do wystąpienia na scenie, co pociągnęło za sobą dla Laberyusza utratę rycerstwa rzymskiego. Wstęp czyli prolog, którym wtedy Laberyusz rozpoczął przedstawienie, należy do najpiękniejszych zabytków rzymskiej poezyi i świadczy o wielkich zdolnościach poety, jak nim wtedy rozbroił Cezara, że mu utracone rycerstwo natychmiast przywrócił.
Za czasów cesarstwa z mimu wyradza się pantomimus, to samo mniej więcej co dzisiejszy balet, bo tylko gestykulacyą i tańcem wyrażano w nim myśli. Do zapalonych zwolenników tego rodzaju widowisk należał Nero, który nawet w nich występował.
Wszystkie te rodzaje ludowej poezyi niewiele różniły się od siebie. Wszystkie były po prostu błazeństwami[1], których jedynym celem było rozbawienie publiczności z pomocą rubasznych, nieprzyzwoitych zwykle i niemoralnych dowcipów. Niemniej podobne do siebie są dzieje tych widowisk. Pierwotnie przedstawiano je podczas różnych uroczystości religijnych i narodowych, na wolnem powietrzu. Potem fescenniny przeniesiono do domów prywatnych, a inne
- ↑ Livius twierdzi, że wprowadzono je z Etruryi podczas strasznej zarazy w r. 364 przed Chr. dla ukojenia zrozpaczonych umysłów.
