Strona:PL Herodot - Dzieje.djvu/27

ducha Greków znamieniem, a przemienianie téj obwisłéj szaty w waporyczne odzienia naszéj, w kołach zwłaszcza towarzyskich (których Helleni prawie nie znali, na wskroś Państwem i jego poważnemi sprawy przejęci, nawet gdy o najpotoczniejszych przemawiać im przychodziło) stworzonéj i wyrobionéj aż do swawolnego nieraz pustactwa mowy, takie przestrajanie marmurowéj téj dykcyi, spaczeniem będzie istoty rzeczy.
 W szakże o najserdeczniejsze jądro Hellenizmu nam chodzi, odkąd wykazała umiejętność ogromną ważność na scenie dziejowéj tego narodu-geniuszu. Ześrodkowanie sił duchowych bezprzykładne w Grecyi usposobiło ten lud nadzwyczajny do poruszenia wszystkich zagadek życia, a poruszenia w sposób zadziwiająco głęboki. Jak w filozofii dotknęli oni pytań najwyższych i na nie dali odpowiedzi, na jakie stać człowiekowi w spostęgowanéj do cudu sile jego zdolności, tak w umiejętnościach stósowanych, wszystkich dotąd (rozrabianych tylko szerzéj), zasadnicze podstawy rzucili. Jeżeli zaś umysłu stroną ostatecznych kończyn prawdy dociekającą, wzbili się do sfer do których może wzbić się tylko człowiek, nie pomocniczony bezpośredniem poparciem Łaski; to drugą tegoż umysłu stroną piękna baczącą, w którego jedynéj postaci Bóg pogańskiéj ludzkości w bolesnych a tytanicznych jéj znojach ku Niemu, w pół-zmroku sztuki objawić się raczył — stanęli oni na wysokościach, z których