Strona:PL Gallus Anonymus - Kronika Marcina Galla.pdf/29

pisemka osobny artykuł o Gallu, w którym takiemi słowy odezwaliśmy się o tém wydaniu (str. 123 i dalej): „Z zagajeniem nowego toru latopiskiego pod krytyczném piórem Naruszewicza, a następnie podjęciem tegoż usiłowania przez jego komentatorów i samodzielnych pracowników dalszych, tradycyjne mistrzowstwo Długosza traci na uroku dość jawnie, a nawet odrzucaném bywa całkowicie. Przeciwnie zaś, jakoby nowotne jawisko coraz się wyżej wznosi nad poziom imię pisarza, dotychczas prawie w najzupełniejszej niepamięci pogrążonego. Mówimy o Gallu, któremu głos dany przez Czackiego może najpierwej, jako dziejopisarzowi z wielu względów nad wiek swego istnienia wyższemu, oswajał naród ze źródłem, od tak dawna a tak niesłusznie zatraconém. Owóż około roku 1824, w którym ukazało się nowe wydanie jego Kroniki z odtrąceniem przymieszek egzemplarza w wydaniu Lengnicha, przez wielce zasłużonego, nie z tego jednego tylko powodu, Wincentego Bandtkiego — hasło wprzód mało zasłyszane, budzić poczyna umysły, dotąd jakby w drzémce pogrążone, do czynniejszego zajęcia się słowem nie bluźnierczém, lecz śmiałém“. Ma z tém orzeczeniem nierozdzielny związek myśl nasza, z kolei w ciągu pisma rozwijana. Raczy ktoś wykład ten dalszy porównać, jeżeli tak mu się podoba.

 Rozlicznych w tém wstępném słowie nie dotykamy jeszcze kwestyj, wynikających z przedmiotu samejże Kroniki. Lecz obowiązkiem naszym będzie tego nie pominąć w przypisach dodanych do miejsc pojedyńczych, kiedy niezbędnemi się okażą. Kogoś np. oryentują w rozpoznaniu rodowitości Galla, jego polonizmy, kogoś galicyzmy (dowód niezbity Wiszniewskiego). Nie przekonywa nas także historyk Piśmiennictwa — na którego wywód faktyczny oglądamy się dość często, jako na rękojmię wagi dla nas niezaprzeczonej — iż przez użycie wyrazu karina, wziętego z carême francuzkiego, dowodził Gallus tejże rodowitości francuzkiej; a przynajmniej nie taki jedynie przykład wyjątkowy, o rzeczy powinien stanowić.