mnianych pod panowaniem Chrobrego, cięcia mieczem w bramę i łaźni rycerskiej: nie zgadujemy jednak, coby w tém historyk dostrzegł również symbolicznego?[1] Wszakże pod tęż kategorję poetycznej obrazowości, dałby się pociągnąć, pod pędzlem Smuglewieza, ton wyższości, w postaci koronatora Beli, przeładowanie złotem chciwego mnicha na Wawelu i tym podobne.
Według układu kroniki Galla, Wratysław jak gdyby z prawością rycerską na powrót dopiero swego przeciwnika do kraju wyczekiwał, zaczém przedsięwziął nań napad w granicach jego posiadłości, którychby przedtem nie był w stanie tak skutecznie bronić. Lecz do wyrazów jego „contigit eodem tempore“, przywiązywać wiary historycznej nie można ściśle. Są to raczej właściwe mu przejścia od materyi do materyi, z którychby się bardzo często, w obec pobłażliwej nawet chronologii, nie wyrachował. Mieliśmy powód już w inném piśmie, tyczącém się dziejów Bolesława Śmiałego, przytoczenia nawiasem opinii tegoczesnej czeskiego historyka, przedstawiającej wojnę przez Galla, w tém następstwie opowiadaną, z odmiennego punktu widzenia. Więc się też daléj rozszerzać w tej materyi nie mamy potrzeby. Jedno co nadmienić się godzi, iż autor kroniki, odsądzany dość często od powagi na polu pragmatyczném, nie bywa zwykle poinformowanym w błędny sposób co do charakterystyki swych bohatérów, gdzie chodzi o tychże ogólne stanowisko dziejowe. Dlatego w razie zapytania z innej następnie pobudki o wzajemne względem siebie usposobienia, tak Bolesława, jak Wratysława, nigdy bezwarunkowo nie uwierzymy, w zapewnienia np. listowne życzliwości książęcia czeskiego, już nawet dawane familijnie z sobą skoligaconemu Bolesławowi. Któż zgani i w wojnie obecnej, jego zarys filuternej układności, na teraz niby rozumu wyższego, tegoż książęcia?
Gallus mówiąc wyżej (roz. 8) o wojskowej organizacyi państwa za Chrobrego, pod względem której ważny ubytek widział w swych czasach a prawie radykalną zmianę, przez świadomość zapewne dokładną dziejów, które w dalszym ciągu kroniki miał zawrzeć, zdą-
- ↑ Chybaby historyk chciał parafrazować: „znaj się do daniny jeśli sięgasz do równości“.
