Strona:PL Feliks Perl - Szkic dziejów PPS.pdf/10

ilość robotników w Warszawie i w Łodzi. Większość z nich wszakże rychło wróciła do partji, gdy wielkie obiecanki „Proletarjatu“ o akcji terorystycznej okazały się gruszką na wierzbie.
 W tym samym roku odżyła znowu S. D., która przybrała teraz miano „S. D. Królestwa Polskiego i Litwy“, a to dlatego, że esdecka grupa warszawska połączyła się ze „Związkiem robotniczym“ w Wilnie, założonym przez St. Trusewicza („K. Zalewskiego“). S. D. pewne wpływy swoje zawdzięczała temu, że w Rosji rozwijał się w tym czasie dość szybko socjalno-demokratyczny ruch robotniczy, z którym S. D. utożsamiała się.
 Pomimo strat poniesionych i współzawodnictwa tych grup, P. P. S. szybko zaleczyła rany i znacznie nawet rozwinęła swoje stosunki. Przybyły nowe siły kierownicze — z emigracji, z Rosji, z Syberji (Bolesław Czarkowski, Franciszek Ksawery Prauss, Rutkiewicz, F. Perl i inni). Powrócił też na stanowisko Piłsudski, po świetnie zorganizowanej ucieczce ze szpitala św. Mikołaja w Petersburgu. Wobec wzrostu stosunków i zadań partyjnych władzę naczelną zorganizowano w ten sposób, że C. K. R. znacznie rozszerzono, a z pośród niego wybierano komisję wykonawczą (która jako taka nie występowała nazewnątrz).
 Wobec „secesji“ grupy Kulczyckiego, pojawienia się ponownego S. D., rozwoju ruchu rewolucyjnego w Rosji, poniekąd także z powodu pojawienia się w socjalizmie kierunku „rewizjonistycznego“ (Bernstein) — w partji wszczęła się dyskusja w sprawach programowo-taktycznych. Co do teroru partja oświadczyła, że w okresie nie-rewolucyjnm, przygotowawczym teror stosować może tylko sposobem wyjątku. Co do konstytucji, to wywalczenie jej zależy przeważnie od ruchu rosyjskiego. My najwięcej zrobić możemy dla Rewolucji, mocno wysuwając dążenie do niepodległości.
 Jednocześnie w „Przedświcie“ wszczęła się dyskusja na temat sposobów realizacji niepodległości, ta bowiem myśl najwięcej ludzi trapiła: jak, w jakich warunkach zdobędziemy niepodległość. Kazimierz Krauz (Luśnia), wypowiadał pogląd, że najprawdopodobniej zdobędziemy niepodległość w związku z rewolucją socjalistyczną w środkowej Europie. Inni przewidywali zdobycie niepodległości w wyniku wojny europejskiej. Wreszcie inni liczyli się głównie z rewolucją w Rosji. Naogół w partji było zdanie, że niepodległość zdobędziemy tylko na gruncie takich czy innych, wielkich przewrotów ogólnych. Jeden tylko