Strona:PL Eustachy Iwanowski-Pielgrzymka do Ziemi Świętej odbyta w roku 1863.djvu/348

 Żywot tego męża, już opowiedziały wymownie dzieje Kościoła. Pustelnik, anachoreta, patryarchą konstantynopolitańskim został, i był wzorem, perłą, patryarchów, biskupów, pogromem cesarzów, pochodnią gorejącą w Kościele. Cichy i pokorny jak Anioł, w słowie silny jak grom Boży, apostoł nowy św. Ewangeliją opowiadał, i wprowadził do kraju Scytów, Persów, Gotów. Nienawiść i herezya sromotnie go prześladowały, tak dalece, że dwa razy był strącony ze stolicy swojéj. Znaki niebieskie okazały świętość męża a niesprawiedliwość pseudosynodów, które znieść nie mogły wyższéj nauki i doskonałości świętego męża; i tyle go prześladowały, że na wygnaniu życie ukończył.
 Wzory doskonałego życia zakonnego wsławiły Kościół wschodni. W czasie jedności świętéj, w całości nierozerwanéj, wydawał mężów apostolskich, doktorów Kościoła, wielkich świętych, św. Atanazego, św. Jana Chryzostoma, i zakonników anielskiego habitu, ludzi dla świata umarłych, anielski żywot wiodących. Tak było, dopókąd nienawiść i zazdrość nie oderwały wschodniego Kościoła. Po dokonaném odszczepieństwie, została tylko litera, tradycya; istotne życie zakonne, mądrość z ducha Bożego, złotousta wymowa, były wyłącznie cechą, udziałem Kościoła rzymskokatolickiego, prawdziwego, apostolskiogo. Wschód miał tylko jednę epokę, w któréj kwitnęły Ławry, słynęli św. Paweł, Antoni, Pakomijusz, Arsenijusz, św. Atanazy, św. Chryzostom. Na Zachodzie całe wieki średnie jaśniały najszczytniejszym duchem, i najzupełniejszém poświęceniem się w miłości, i najwyższém w Bogu uniesieniem; rycerstwo i zakony rozmaite i niezliczone, uczucia i ducha w Bogu, zachwyconego życia, były wyrazem.
 Gdy zapał wieków średnich wygasł, a racyonalizm podniósł się i zawabił ludzi; wśród rozwinionéj cywilizacyi i miast, wzniosły się zakony nauczające, misyjne, i oddane ubóstwu, i pustelniczemu nawet życiu. W XVI, w XVII i w XVIII wieku żywot pustelniczy tak ściśle i surowo na