Strona:PL Eliza Orzeszkowa-O kobiecie 138.jpeg

jeden niby wzór ukształtowane. Cechy te zakreślają zresztą tu i owdzie kręgi szersze, niż życie rodzinne, dosięgają wysokich sfer tego już wszechludzkiego współczucia, które mieści w sobie litość nad cierpieniem istot choćby obcych i oddalonych, przebaczenie uraz i krzywd, czynną pomoc, udzielaną tym, którzy jéj potrzebują. Że przebaczenie wrogom nie było obcém i nieznaném prastarym czasom i sercom owym, świadczą o tém mnogie ustępy dwu najrozleglejszych poematów indyjskich: Ramajany i Mahâbharaty. Rama przebacza macosze wyrządzane sobie śmiertelne krzywdy i obelgi, a przebacza tak dalece, że wzbrania przyjaciołom źle o niéj mówić, imię jéj wspomina z szacunkiem, a w modłach poleca ją opiece bogów wraz ze wszystkimi, którzy mu byli mili i drodzy. W tym téż rysie charakterów dorównywa mu małżonka jego Sita. Zostając w niewoli u króla Kakszasów, doświadczyła ona mąk i utrapień najrozmaitszych od kobiet, straż nad nią trzymających, istnych jędz ohydnych a srogich. Wyzwolona przez rycerzy, na których czele był mąż jéj, w ten sposób odpowiada jednemu z obrońców swoich, który zamierzał pomścić jéj cierpienia. „Oszczędź kobiety te, które były tylko ślepemi narzędziami strasznego pana swego, sługami, zmuszonemi do posłuszeństwa, poruszanemi wolą cudzą... Słabą będąc sama, umiem przebaczać słabym!...“