i wolném tchnieniem — spraw publicznych; tak i teraz, w zalegającéj kraj jéj głuchéj ciszy, jest ona żywym i czynnym członkiem narodu, spraw jego ciekawym, o losy jego dbałym, różne koleje jego silnie odczuwającym wtedy nawet, gdy jéj one osobiście nie dotykają wcale. Rzec można, że w kobiecie polskiéj w całéj sile swéj przetrwał aż dotąd, wyrobiony w niéj przez wieki, instynkt obywatelstwa, instynkt czy popęd, który nie pozwala jéj zamykać się ściśle w sferze gałganków lub kuchni, lecz w szczególny sposób rozszerza horyzont widzenia jéj i podnosi poziom jéj uczucia. Nie można twierdzić, aby poglądy jéj na interesa i losy publiczne były zawsze trafne, a wpływy, jakie wywiera na nie, umiejętnie przeprowadzane i do zbawiennych następstw wiodące. Niedostatki umysłu jéj i charakteru często bardzo czynią to niemożliwém. Lecz, dobrze czy źle rozumiejąc, dobrze czy źle na nie wpływając, jest ona zawsze ciekawą ich, posiada zawsze pewną o nich wiedzę, miesza się w nie, jeżeli nie czynem, to słowem, intencyą, uczuciem. Jest to tak ogólném, że nierzadko ze zdumieniem wielkim spotykać się zdarza kobietę płochą i próżną, która, przy wzmiance o rzeczach publicznych, staje się nagle poważną i bardzo seryo niemi zajętą, albo kobietę ciemną i całemu światu umysłowemu obcą, która jednak o tém, co kraju jéj dotycze, o dziejach jego i potrzebach, o cierpieniach jego, winach, lub
