Strona:PL Edward Abramowski-Pisma T.4 152.jpeg

 Ci, którzy wszystkie wygody życia pracą własną stwarzają, sami z wygód tych nie korzystają zupełnie.
 Skąd pochodzi ta nędza robotników?
 Ludzie, którzy się głębiej nad tem nie zastanawiali tłumaczą to sobie w rozmaity sposób.
 Mówią, że nędza robotników jest skutkiem tego, że za mało bogactw na świecie. Lecz spojrzyjmy tylko uważniej naokoło siebie, jaka masa zbytku, przepychu i wszelkiego rodzaju towarów! Dawniej mniejsza była nędza po naszych miastach, a jednak cały kraj nie miał wtenczas tylu bogactw wszelkiego rodzaju, co dzisiaj jedno miasto, taka Łódź lub Warszawa. Czyż można mówić, że jest za mało bogactw dla wszystkich ludzi, wtenczas, gdy magazyny stoją przepełnione towarami, a fabrykanci skarżą się, że ich wyprzedać nie mogą; kiedy codziennie tysiące wagonów wywozi z kraju zboże, płótno, sukno i wiele innych przedmiotów w dalekie strony świata. A przytem zwróćmy uwagę na to, jakie mnóstwo towarów mogą dziś wytworzyć fabryki z pomocą dzisiejszych wynalazków i różnych ulepszeń technicznych.
 Toż przecież w samem tylko Królestwie Polskiem produkuje się zboża i różnych innych towarów na 600 miljonów rubli rocznie, a mimo to robotnicy nie mają potrzebnych im rzeczy, bo nie mają za co ich kupować.
 Więc nie to jest przyczyną nędzy, że za mało bogactw w kraju, bo bogactw jest aż nadto i starczyłoby dla wszystkich robotników.
 A może przyczyną nędzy jest to, że za mało pieniędzy na świecie?
 Pieniędzy na świecie jest dużo, tylko że robotnicy mają ich za mało. Kraj taki, jak Polska, który ma dużo zboża, fabryk, ogromne pokłady węgla i inne bogactwa, ma także i pieniędzy dużo. Obrachujmy, ile to banknotów spoczywa po bankach i kasach różnych bogaczy, jakie to olbrzymie kapitały są w ciągłym ruchu! Jeden naprzykład Szajbler otrzymuje rocznie za swoje towary 15 miljonów rs., Poznański przeszło 7 miljonów rs., a takie Towarzystwo Sosnowickie i kompanje francuskie w Dąbrowie Górniczej czy mało mają pieniędzy? A te żydowskie i rządowe banki? Toż tam leżą ca-