Strona:PL Edward Abramowski-Pisma T.4 038.jpeg

 U niektórych plemion jeden z przywódców był uznany za naczelnego wodza plemienia, lecz władzę posiadał tylko podczas wojny (wódz wojenny). Był on wybierany przez ogół przywódców rodowych i mógł być w każdej chwili usunięty, a czynności jego kontrolowała rada plemienna.
 Często zdarzało się, że plemiona, sąsiadujące z sobą i mówiące tym samym językiem, w celu wspólnej obrony, łączyły się z sobą w związek, w federację.
 Sprawami federacji zajmowała się rada wszystkich skojarzonych plemion. Każde plemię pozostawało niezależne we wszystkich sprawach, należących do samorządu miejscowego. Jednomyślność w radzie federacyjnej uważana była za konieczną w uchwałach względem wszelkich spraw publicznych. W radzie tej przywódcy głosowali plemionami, co dawało każdemu plemieniu możność przeczenia innym. Rada każdego plemienia mogła zwołać radę federacyjną, lecz ta ostatnia nie mogła zebrać się sama. Rada federacyjna otwartą był dla mówców ludowych przy roztrząsaniu spraw publicznych, ale rozstrzygała sama tylko rada. Federacja nie miała naczelnika władzy wykonawczej lub przedstawiciela urzędowego; dopiero w późniejszych czasach powstał urząd dwóch głównych wodzów wojennych z jednakową władzą, dwóch dla tego żeby wzajemnie sobie przeszkadzali w swych samowładnych dążnościach. W federacji zachowaną była równość wszystkich plemion, co do praw, przywilejów i obowiązków. Do rady federacyjnej należało zatwierdzenie przywódców rodowych i załatwianie wszelkich spraw, dotyczących dobra ogólnego federacji.
 W całym tym ustroju politycznym pierwotnego społeczeństwa rada rodowa, t. j. zgromadzenie wszystkich bez wyjątku dorosłych członków rodu stanowi podstawę rządzenia i posiada najwyższą władzę. Ona załatwia wszystkie sprawy rodu, wybiera przywódców, z których składa się rada plemienia i rada federacji, kontroluje ich czynności, może w każdym czasie pozbawiać ich urzędu. Tym sposobem rządy społeczeństwa pierwotnego sprawowały rady wszystkich rodów, wchodzących w skład plemienia.
 A ponieważ te rody były zgromadzeniem wszystkich dorosłych członków społeczeństwa, więc, właściwie mówiąc, społeczeństwo pierwotne rządziło się samo, nie miało żadnego rządu, nie znało