Ta strona została przepisana.
ZAGADNIENIA SOCJALIZMU.[1]
„Jedynem wyzwoleniem praktycznie możliwem jest wyzwolenie, pochodzące ze stanowiska tej teorji, która za najwyższą istotą dla człowieka objawia samego człowieka... W sprawie wyzwolenia człowieka — filozofia odgrywa rolę głowy proletariat — rolę serca. Filozofja nie może przejść w rzeczywistość, nie zniszczywszy proletariatu; proletariat nie może zniknąć, nie przeprowadzając filozofii w rzeczywistość.... Jak filozofja znajduje w proletarjacie swoje narządzie materialne, tak samo proletariat znajduje w filozofji swoje narzędzie duchowe.“
(K. Marx — Zur Kritik der Hegelschen Rechts-Philosophie, Einleitung.)
I.
Zasada zjawiska społecznego.
§ 1. Rozpatrywany w stosunku do swego przedmiotu, socjalizm ma podwójny charakter: nauki i tworzenia; nie tylko bowiem bada i objaśnia fakty istniejące, lecz stawia także swoje „powinno być“; nie tylko przewiduje dalszy roz-
- ↑ (Przyp. wyd.). Przedruk według wydania lwowskiego: Z. R. Walczewski, Zagadnienia Socjalizmu. Lwów, 1899. B. Połoniecki, str. 4 nlb+233. Jak wynika z końcowej kartki, książka ukończona była w r. 1896 w listopadzie, prawdopodobnie w Stefaninie. Rękopis jej nie jest znany. Część I i II „Zagadnień“ z drobnemi zmianami dla cenzury (o czem w przypisach), drukowana była w Warszawie w „Ateneum“ z r. 1896 t. IV: p. t. E. Abramowski, Psychologiczne podstawy socjologji (zasada zjawiska społecznego), oraz po francusku: Les bases psychologiques de la sociologie (principe du phénomene social). Drukowane w „Revue Internationale de Sociologie“ i w oddzielnej odbitce. Paris 1897. Giard et Brière. Zmiany w wydaniu warszawskim i paryskim polegają na zastępowaniu wyrazów: socjalizm, komunizm i t. d. mniej jaskrawemi pojęciami ogólniejszemi: polityka, nauka, pewien ideał polityczny i t. d... rozprawy te nabrały wskutek tego bardziej charakteru uogólniającego. Mimo to nie drukujemy ich oddzielnie, pomieszczając w przypisach wszystkie odmiany.
Część trzecia książki została przez Abramowskiego przełożona na francuski i wydana w r. 1898 w temże piśmie co poprzednia i oddzielnie jako: Le Matérialisme historique et le principe du phénomène social. Paris 1898 Giard et Brière. Część czwarta i ostatnia nie była przedrukowywana.
