Zpomiędzy mnóstwa zjawisk podobnej natury wybierzmy kilka przykładów. Oto np. w mieście pewnem, kupiec świeżo przybyły otwiera sklep galanteryjny, bławatny lub korzenny. Publiczność przybywa i ofiarowanym jej towarem zaopatruje swoje potrzeby; nie każdy przecież z przybywających posiada gotowe pieniądze; pewna ilość zwykle dość znaczna żąda kredytu, wzamian kartki z wyrażeniem cyfry długu i terminu jego wypłaty. Owóż najzwyklej dzieje się w ten sposób, że jedno zaledwie z dziesięciu zobowiązań podobnych spełnionem bywa ściśle i w porę. Ogromnie większa część należytości każe oczekiwać na siebie od terminu do terminu, uiszcza się częściowo, potrochu, z wielkim trudem, kłopotami, a większemi jeszcze stratami wierzyciela. Nie rzadkie są wypadki w których skutkiem wyjazdu lub bankrucctwa dłużnika, należytość przepada całkowicie, lub w drobnej zaledwie części i po długim upływie czasu wierzycielowi zwróconą zostaje.
Tęż samę nierzetelność i nieakuratność, to samo lekceważenie umowy zawartej i trudów cudzych zauważyć można często w stosunkach pracodawców z rzemieślnikami, takimi mianowicie, którzy wyrabiając przedmioty zbytu na wielką skalę, potrzebują
Strona:PL E Orzeszkowa Cnoty proste.djvu/5
Ta strona została uwierzytelniona.
