Strona:PL E Orzeszkowa Cnoty proste.djvu/4

zgodność czynu z zasadą, sumienność w mierzeniu sił własnych z przyjmowanem na się zadaniem, jeżeli szczególniej zadanie to ma na celu pożytek i dobro publiczne i t. d. Wszystkie cnoty te, jakkolwiek w gruncie rzeczy nie są czem innem, jak prostą uczciwością, potrzebują przecież mniej więcej szerokich pojęć i wiadomości umysłowych. Najprostszym zaś i najpowszechniej potrzebnym, najcodzienniej w grę wprawianym odcieniem uczciwości, jest uczciwość w stosunkach interesowych, w których jedna strona jest ofiarującą, druga nabywającą pracę jakąś, lub jej produkt, bądź to materyalnej, bądź intelektualnej natury.
 Każdy, kto nie zna dokładnie stosunków naszej społeczności, przesadnem a może potwarczem uzna twierdzenie, że stosunkom tym w wielkiej mierze niedostaje uczciwości takiej, jakeśmy ją wyżej opisali, polegającej na ścisłem dotrzymywaniu danych przyrzeczeń, rzetelnem spełnianiu zawartych umów, na sumiennem ocenianiu pracy i skrupulatnem szanowaniu własności cudzej. A jednak twierdzenie to zawiera w sobie prawdę, która aczkolwiek smutną jest, tajoną być nie powinna przez tych, którzy ją dostrzegają, źródła jej bowiem wtedy tylko zniszczonemi być mogą, gdy dokładnie odkrytemi i zbadanemi zostaną.