Strona:PL Cwiklinski Zagadnienia Tukidydesowe.djvu/11

przez znaczniejsze przeobrażenia, przez powiązanie odrębnych pierwotnie części. Mniemałem jednak, że sam Tukidydes przeróbek dokonał, a obca ręka przerabiacza dotknęła się tylko końcowej partii dzieła.
 Więcej niż 60 lat upłynęło od chwili ogłoszenia mych płodów młodzieńczych. Od lat dziesiątek tylko dorywczo zaglądałem do dzieła samego mistrza i do prac, w których ono było analizowane i komentowane. Przekonania wszakże nabrałem, że dawniej w pewnych względach zbyt mechanicznie postępowałem, zbyt wiele znaczenia przypisując argumentom, czerpanym z zewnętrznej szaty utworu. Ważniejsze jednak szczegóły teoryj moich w ostatnich nawet latach posłużyły najpoważniejszym badaczom jako podstawy do prowadzenia dalszych poszukiwań.
 Tezę o przerabiaczu zachowanego dzieła pierwszy rozwinął Wilamowitz. W zapale posunął się daleko, a to ze względu na chronologiczne trudności. Hipoteza jednak mimo opozycji unitariuszy nie została usunięta. Przeciwnie, z czasem wzmagała się liczba jej zwolenników, coraz śmielej odzywały się głosy, sprowadzające niemal rozłam całości. W ostatnim czasie zapanowało większe umiarkowanie, ale o działaniu wydawcy niemal nikt nie wątpi. Rozbieżne są jednak ogłaszane w dość znacznej liczbie rozprawy. Przekonać nas o tym może wykazanie różnic, jakie się ujawniają w sądach o niektórych ważniejszych zagadnieniach.
 W księdze pierwszej, mieści się od rozdziałów 11 do 28 złączona z Prooimion Archeologia — utwór, który mimo trudności, jakie nastręcza czytelnikowi, zapewnia autorowi stanowisko pierwszorzędne w historii dziejopisarstwa światowego. Tutaj obdarza on nas wnioskami wysnutymi z wydarzeń przeszłości i spotykamy uwagi, oparte o obserwacje statystyczne, tutaj czytamy sądy krytyczne o dawniejszych historykach, polemikę przeciw eposowi i mitografii. Unitariusze uważają tę wstępną partię za początek wojny dziesięcioletniej, natomiast inni z Wilamowitzem na czele godzą się z moim zapatrywaniem, że zawdzięcza ona powstanie retraktacji dzieła, mającego objąć historię wszystkich części wojny 27-letniej. Rozbierając tę kwestię, wypowiedziałem mniemanie, że na początku pierwotnego dzieła, par. I, 1 był łączony z rozdz. 23. Archeologia, którą podają rękopisy, Schwartza nie zadawala; konstruuje on nową, mniemając, że przerabiacz korzystał ze zachowanych zapisków