względem całego świata, znika powód aby nas nienawidzić. — To prawda, gdyby w owem ja nienawidziło się jedynie przykrości, których przezeń doznajemy. Ale, jeśli go nienawidzę dlatego że jest niesprawiedliwe, że się czyni ośrodkiem wszystkiego, będę go nienawidził zawsze.
Jednem słowem, ja ma dwie właściwości: jest niesprawiedliwem w sobie, w tem iż czyni się ośrodkiem wszystkiego; jest niewygodne drugim, w tem iż chce ich ujarzmić: każde bowiem ja jest wrogiem i chciałoby być tyranem wszystkich innych. Odejmujesz mu natręctwo, ale nie niesprawiedliwość; nie czynisz go przeto lubem tym, którzy nienawidzą jego niesprawiedliwości: czynisz je lubem jedynie ludziom niesprawiedliwym, którzy nie znajdują już w niem swego wroga; tak więc, pozostajesz nadal niesprawiedliwy i możesz być miły jeno niesprawiedliwym.
Cóż za wyuzdanie sądu, wskutek którego niemasz nikogo, ktoby się nie stawił ponad resztę świata, i ktoby nie przekładał swego własnego dobra, i trwania swego szczęścia i życia, ponad dobro i szczęście całej reszty świata!
Każdy jest wszystkiem sobie samemu; z jego śmiercią bowiem wszystko dla niego umiera. I stąd pochodzi, iż każdy mniema, że jest wszystkiem dla wszystkich. Nie trzeba sądzić, o naturze wedle nas, ale wedle niej.
„Wszystko, co jest w świecie, jest pożądliwością ciała, albo pożądliwością oczu, albo pychą życia: libido sentiendi, libido sciendi, libido dominandi[1]“. Nieszczęsna owa przeklęta ziemia, którą te trzy rzeki ogniste raczej rozpalają niż wilżą! Szczęśliwi będący nad temi wodami nie zanurzeni, nie porwani, ale nieruchomi i niewzruszeni; nie stojący ale siedzący w niskiej i pewnej pozycji, z której nie podnoszą się przed światłem, ale, spocząwszy
- ↑ Przekład z pierwszego listu św. Jana, II, 16. „Żądza czucia, żądza wiedzenia, żądza panowania.“
