Strona:PL Balzac - Kawalerskie gospodarstwo.pdf/29

ców smakołykami. Później, Józef i Filip mogli z łatwością wyciągnąć jej z kieszeni drobne sumki: młodszy na kredki, ołówki, papier, sztychy; starszy na jabłka w cieście, na gumelastykę, postronki i noże. Namiętność starej doprowadziła ją do tego, iż zadowalała się na wszystkie potrzeby pięćdziesięcioma frankami na miesiąc, aby móc stawiać resztę.
 Ze swej strony, pani Bridau, przez miłość macierzyńską, nie pozwalała rubryce wydatków wznieść się do znaczniejszej kwoty. Aby się ukarać za swą łatwowierność, obcinała sobie heroicznie drobne przyjemnostki. Jak u wielu ludzi lękliwych i ograniczonych, zawód życiowy i obudzona nieufność rozwinęły w niej tak bogato jedną przywarę, iż nabierała charakteru cnoty. Cesarz może zapomnieć, powiadała sobie, może zginąć w bitwie, pensja skończy się z jej życiem. Drżała na myśl o zostawieniu dzieci bez żadnego majątku. zdolna zrozumieć obliczeń Roguina, kiedy starał się wytłumaczyć, że, w ciągu siedmiu lat, kwota ściągana z dożywocia pani Descoings wróci jej sprzedaną rentę, nie wierzyła ani rejentowi, ani ciotce, ani rządowi; liczyła tylko na siebie i swoje oszczędności. Odkładając corocznie tysiąc talarów, mogła mieć trzydzieści tysięcy franków po upływie dziesięciu lat, co stanowiłoby już pięćset franków renty dla jednego z synów. W trzydziestu sześciu latach miała, ostatecznie, prawo liczyć, że pożyje jeszcze lat dwadzieścia; zatem, wedle tego systemu, mogłaby każde z dzieci zaopatrzyć bodaj w najniezbędniejsze środki. Tak więc, obie wdowy przeszły z fałszywego dostatku do dobrowolnej nędzy: jedna pod naporem złego nałogu, druga pod sztandarem najdoskonalszej cnoty. Żaden z tych tak drobnych szczegółów nie jest obojętny dla głębokiej nauki, jaka wyłoni się z tej historji, zaczerpniętej w najpospolitszych sprawach życia, ale której doniosłość stanie się może przez to tem szersza.
 Widok pracowni, uganianie młodych po ulicy, konieczność spoglądania w niebo aby się pocieszyć po smutnych perspektywach jakie okalają ten zawsze wilgotny kąt, widok tego portretu jeszcze pełnego duszy i wielkości mimo amatorskiego pendzla, gra bogatych