zbyt łatwo znajdowali młode, ładne i bogate dziewczęta, aby się zajmować sześćdziesięciolatkami. Pani Descoings chciała rozerwać panią Bridau, wyciągała ją często do teatru, ba, dorożką, przyrządzała jej doskonałe obiadki, chciała ją nawet wyswatać z synem swoim Bixiou. Niestety! wyznała jej straszliwy sekret, głęboko chowany przez nią, przez nieboszczyka Descoings i przez ich rejenta. Młoda, elegancka Descoings, która przyznawała się do trzydziestu sześciu lat, miała syna trzydziestopięcioletniego, nazwiskiem Bixiou, już wdowca, majora w 21-szym linjowym, który zginął jako pułkownik pod Drezdnem, zostawiając jedynaka. Stara Descoings, która wnuka widywała jedynie ukradkiem, podawała go za syna pierwszej żony męża. Zwierzenie to podyktowała jej roztropność: syn pułkownika wychowywał się, z dwoma młodymi Bridau, w liceum cesarskiem, umieszczony tam na pół pensji. Chłopiec ten, sprytny i złośliwy już w liceum, wyrobił sobie później reputację jako karykaturzysta[1] i jako człowiek niezwykle dowcipny. Agata nic tak nie kochała na świecie jak swoje dzieci; chciała żyć już tylko dla nich: i z rozsądku tedy i przez wierność odrzuciła myśl powtórnego zamęścia. Ale łatwiej jest kobiecie być dobrą żoną niż dobrą matką. Wdowa ma dwa zadania, których obowiązki sprzeciwiają się sobie wzajem: jest matką, a ma wykonywać władzę ojcowską. Mało jest kobiet dość silnych, aby zrozumieć i wypełnić tę podwójną rolę. Toteż biedna Agata, mimo swoich cnót, stała się niewinną przyczyną wielu nieszczęść. Wskutek niezbyt rozwiniętego umysłu, oraz ufności do jakiej nawykły szlachetne dusze, Agata padła ofiarą pani Descoings, która pogrążyła ją w straszliwe nieszczęście. Stara Descoings pilnie hodowała terno, loterja zaś nie daje kredytu klientom. Objąwszy gospodarstwo mogła obracać na swoje stawki pieniądze przeznaczone na dom, który wpędziła stopniowo w długi, w nadziei zdobycia bogactw dla wnuczka Bixiou, dla drogiej Agaty i małych Brydziątek. Skoro długi doszły dziesięciu tysięcy, zaczęła stawiać coraz wyżej,
- ↑ Stracone złudzenia, Córka Ewy, Bank Nucingena, etc.
