Strona:PL Arystoteles - Poetyka.pdf/53

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

szczałek odgłos“[1], bo wyraz πάντες (wszyscy) zamiast wyrazu πολλοι (wielu) użyty jest przez przenośnię: „wszystko“ bowiem jestto jeden rodzaj „wielości“. Podobnież przez przenośnię powiedziane: „sama jedna nie zachodzi“[2] — ta konstellacya bowiem jest wyłącznie najpowszechniéj znaną. Przez prozodyą znowu można rozwiązać trudność, jak rozwięzywał Hippias Tazyjczyk: δίδομεν δέ οἱ (dajemy mu)[3] i τὸ μὲν οὗ καταπύθεται ὄμβρῳ (część jego psuje się na dészczu)[4]. Inne znowu zwroty przez interpunkcyą, np. Empedokles mówi: „nagle stają się śmiertelnymi, co dawniéj byli nieśmiertelnymi i mieszanymi, co dawniéj byli czystymi“[5]. Inne przez dwuznaczność: παρῴχηκεν δὲ πλέω νύξ (minęła większa część nocy)[6], bo πλείω dwuznaczne jest. Inne jeszcze wyjaśnić można przez przyjęte ogólnie znaczenie wyrazu; wszelkie np. napoje mieszane winem nazywa się; w tém podobnież znaczeniu powie-

  1. Mowa tu o Il. X. 1—13, nie o Il. II. 1., tylko że czytamy tam ἄλλοι nie πάντες — nadto w tekscie dzisiejszym sprzeczności żadnéj nie widzimy.
  2. Hom. Il. XVIII. 489.
  3. Słowa δίδομεν δέ οἱ εὖχος ὰρέσθαι czytamy w Il. XXI. 297. W tém miejscu odnoszą się do księgi II. (sen Agamemnona), gdzie ich obecnie nie ma. Arystoteles miał zatém w swoim tekscie słowa owe w Il. II. 15. zamiast Τρώεσσι δὲ κήδε’ ἐφῆπται, jak dzisiaj czytamy. Hippias (nieznany nam zresztą wcale) pragnąc Zeusa uwolnić od zarzutu kłamstwa, zmienił akcent i uznał διδόμεν za infinit. w zastępstwie imperat.
  4. Hom. Il. XXIII. 328. miało być οὗ. Zarzucano, że to samo drzewo które poeta dopiéro co nazwał suchém, bezpośrednio potém mieni cokolwiek nadgniłém przez dészcz. Dlatego tenże sam Hippias zmienił οὗ na οὐ.
  5. We fragmencie z Empedoklesa: αἶψα δὲ θνήτ’ ἐφύοωτο, τὰ πρὶν μάθον ἀθάνατα, ζωρά τε πρὶν κέκρητο przez użycie przecinka między ζωρά τε i πρὶν (które w takim razie musi być spójnikiem) staje się myśl niezrozumiałą. O co się właściwie rozchodziło, trudno orzec, zwłaszcza że i tekst fragmentu niepewny.
  6. Hom. Il. X. 252. Po słowach przytoczonych następują wyrazy: τῶν δύο μοιράων, τριτάτη δ’ ἔτι μοῖρα λέλειπται. Tłómacząc zatém: „minęła większa część nocy niż dwie trzecie“, nie można tego pogodzić z dodatkiem, że jeszcze trzecia część pozostawała. Arystoteles wyjaśnia zatém: „z dwóch połówek nocy upłynęła część większa“ to jest cała połowa jedna, a z drugiéj tyle, że razem wziąwszy wynosiło to dwie trzecie części całéj nocy. O takiém rozumieniu miejsca przytoczonego wiémy ze scholiów, gdzie zachowało się to wyjaśnienie z zaginionego pisma Arystotelesa Ἀπορήματα Ὁμηρικά.