Strona:PL Arystoteles - Konstytucya Ateńska Arystotelesa.pdf/25

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

XXII. Wskutek tych urządzeń stało się całe ustawodawstwo o wiele przychylniejsze dla ludu, aniżeli ustawodawstwo z czasów Solona. Albowiem już za panowania tyranów straciły niektóre prawa Solona swoją moc obowiązującą, wskutek tego, że ich nieużywano. Zupełnie zaś odmienne prawa nadał Klejstenes, ubiegając się o względy pospólstwa. Do tych to praw należy także prawo o ostracyzmie. W piątym nadto roku po tej zmianie ustawy ułożono, za rządów archonta Hermokreona, rotę przysięgi dla Rady Pięciuset w ten sposób, w jaki ją ta Rada i obecnie składa. Następnie zaczęto wybierać na strategów według fyl, po jednym mianowicie z każdej fyli, a naczelnym wodzem całej siły zbrojnej był polemarcha. Skoro w dwanaście lat potem odniesiono, za archontatu Fajnipposa, walne zwycięstwo pod Maratonem, upłynęło jeszcze dwa lata po zwycięstwie spokojnie. W trzecim roku jednakże, lud, poczuwszy swą siłę, po raz pierwszy spróbował zrobić użytek z nowego prawa o ostracyzmie, które zawdzięczało swoje powstanie głównie nieufności ludu do potężniejszych swoich obywateli. Wszakżeż bo i Pejzystratos, będąc najprzód przywódcą ludu w pokoju a wodzem we wojnie doszedł w ten sposób do władzy nieograniczonej. Pierwszym którego dosięgnęło to prawo ostracyzmu był jeden z krewnych Pejzystratosa, Hipparchos, syn Charmosa z miasta Kolyttos. Przeciw niemu też było przedewszystkiem wymierzone to prawo Klejstenesa, który chciał się go pozbyć tym sposobem. Ateńczycy bowiem, idąc za popędem wrodzonej sobie łagodności, pozwolili krewnym i stronnikom tyranów, o ile ci nie brali byli czynnego udziału w ostatnich rozruchach, przemieszkiwać w mieście. Hipparchos zaś był właśnie głową i niejako moralnym zwierzchnikiem tego stronnictwa.
Zaraz w następnym roku za rządów archonta Telezynosa, wybrano losem dziewięciu archontów z pośród wybranych już naprzód w tym celu pięciuset kandydatów. Kandydatów tych przedstawiały demy, w porządku fyl, a stało się to po raz pierwszy od czasu panowania tyranów. Poprzedzających bowiem archontów wybierano wszystkich przez wolne wybory. Wygnano oraz w tym czasie, wyrokiem sądu ostracyzmowego Megaklesa syna Hippokratesa pochodzącego z gminy Alopeke. I przez trzy jeszcze dalsze lata pozbywano się tym sposobem zwolenników tyranów, z powodu których to głównie to prawo wzięto było swój początek. Lecz w czwartym już roku zaczęto stosować to prawo i do tych obywateli, którzy w jakikolwiek sposób wzbili się byli po nad resztę swych ziomków. I tak pierwszym z obywateli, który uległ sądowi skorupkowemu, chociaż zdaleka się trzymał był od tyranów, był Xantyppos, syn Aryfrona.
W trzy lata potem odkryto pokłady srebra w Maronei. Kopalnie te przyniosły państwu sto talentów czystego dochodu. Niektórzy z obywateli