Strona:PL Arystoteles - Konstytucya Ateńska Arystotelesa.pdf/10

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

widok publiczny w przedsionku królewskim a wszyscy obywatele pod przysięgą zobowiązali się ich używać. Nadto dziewięciu archontów przysiągłszy na kamieniu poświęconym, ślubowali, że posąg złoty postawią, jeżeliby uchybili któremukolwiek z tych praw. Dlatego to jeszcze i teraz w ten sam sposób składają przysięgę. Zapewniwszy tedy prawom swym obowiązującą moc na lat sto, urządził Solon całe ustawodawstwo w ten sposób.

Mieszkańców całego kraju podzielił według oszacowania ich majątkowego na cztery klasy, w ten sposób w jaki byli podzieleni i pierwej t. j. na pentakozyomedymnów, hippeusów, dzeugitów i tetów. Urzędników polecił wybierać z pomiędzy pentakozyomedymnów, hippeusów i dzeugitów. Byli to mianowicie: Dziewięciu archontów, wielcy podskarbiowie (ταμίαι), poleci[1], jedenastu mężów, i kolakreci[2]. Solon nadał każdemu z tych urzędów znaczenie odpowiedne wysokości wymaganego do jego piastowania oszacowania majątkowego. Tym zaś z obywateli, którzy płacili podatek tetów pozwolił brać udział tylko w zgromadzeniu ludowem i w sądach. Podatek pentakozyomedymna musiał płacić każdy, kto miał z całego gospodarstwa razem pięćset miar płodów stałych i ciekłych rocznego dochodu. Podatek drugiej klasy musieli płacić ci, którzy mieli razem trzysta takich miar dochodu rocznego, a jak niektórzy pisarze podają, tacy, którzy mieli za co utrzymać konia. Na poparcie swego twierdzenia przytaczają ci pisarze samo imię tejże klasy (ίππάς) jako pochodzące od podobnego zajęcia, jako też staroświeckie pomniki. Na akropolis bowiem w Atenach znajduje się posąg Difilosa, na którym widać następne słowa napisane:

Antemion, syn Difilosa, postawił ten posąg bogom,
Zamieniwszy stan teta na stan drugiej klasy.

Przy posągu człowieka stoi koń jakoby na znak tego drugiego stanu. Przypuśćmy żeby i tak było. Zawsze jednak prawdopodobniej będzie wyjaśnić tę sprawę ilością miar dochodu rocznego, podobnie jak się to powiedziało przy klasie pentakozyomedymnów. Podatek dzeugitów mieli dalej płacić ci, którzy mieli wszystkiego razem dwieście miar dochodu na rok. Wszyscy zaś pozostali obywatele mieli płacić podatek tetów i nie mieli udziału w żadnym urzędzie. Dlatego to i teraz, skoro jakiegoś obywatela, który chce się ubiegać o jakiś urząd, zagadną, której też klasy podatek płaci, niktby się nie spieszył z odpowiedzią, iż płaci podatek teta.

  1. Πολήται, dzierżawcy i zawiadowcy dochodów publicznych
  2. ϰωλαϰρέται, szafarze.